इतिहास Important Questions Chapter 5 Class 12 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

Important Questions For All Chapters – इतिहास Class 12

भारत : सामाजि व धार्मिक सुधारणा

लहान प्रश्न

1. राजा राममोहन रॉय यांनी कोणत्या प्रथेचा विरोध केला?
उत्तर: त्यांनी सती प्रथेचा विरोध केला.

2. प्रार्थना समाजाची स्थापना कोणी केली?
उत्तर: डॉ. आत्माराम पांडुरंग यांनी प्रार्थना समाजाची स्थापना केली.

3. आर्य समाजाची स्थापना कोणत्या वर्षी झाली?
उत्तर: इ.स. १८७५ मध्ये.

4. सत्यशोधक समाजाचे संस्थापक कोण होते?
उत्तर: महात्मा जोतीराव फुले.

5. ‘रामकृष्ण मिशन’ कोणाने स्थापन केले?
उत्तर: स्वामी विवेकानंद यांनी.

6. बहिष्कृत हितकारिणी सभा कोणी स्थापन केली?
उत्तर: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी.

7. ‘राजा’ हा किताब राममोहन रॉय यांना कोणी दिला?
उत्तर: मुघल बादशाहाने.

8. ‘विटाळ विध्वंसन’ हे पुस्तक कोणी लिहिले?
उत्तर: गोपाळबाबा वलंगकर.

9. कोल्हापूर संस्थानात आरक्षण लागू करणारे पहिले शासक कोण होते?
उत्तर: राजर्षी शाहू महाराज.

10. कमलादेवी चट्टोपाध्याय यांनी कोणत्या आंदोलनात भाग घेतला?
उत्तर: मिठाच्या सत्याग्रहात.

लांब प्रश्न

1. राजा राममोहन रॉय यांचे महत्त्वाचे कार्य काय होते?
उत्तर: त्यांनी सती प्रथेचा विरोध केला आणि ब्राह्मो समाजाची स्थापना केली.
त्यांनी इंग्रजी शिक्षणाचा प्रचार केला आणि धार्मिक सहिष्णुतेचा संदेश दिला.

2. प्रार्थना समाजाची वैशिष्ट्ये सांगा.
उत्तर: मूर्तिपूजा, जातिभेद व अंधश्रद्धांचा विरोध आणि एकेश्वरवाद यांवर भर होता.
त्यामध्ये डॉ. रा. गो. भांडारकर, रानडे यांचे योगदान होते.

3. सत्यशोधक समाजाचे उद्दिष्ट काय होते?
उत्तर: बहुजन समाजाचे शिक्षण, हक्क आणि समानता हे उद्दिष्ट होते.
महात्मा फुलेंनी जातीव्यवस्थेवर टीका केली आणि स्त्री शिक्षणाला चालना दिली.

4. रामकृष्ण मिशनने कोणते कार्य केले?
उत्तर: दीन-दुबळ्यांची सेवा, स्त्री शिक्षण, आरोग्यसेवा यावर भर दिला.
स्वामी विवेकानंद यांनी “उठा, जागे व्हा” हा संदेश दिला.

5. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे समाजासाठी योगदान काय होते?
उत्तर: त्यांनी समतेचा पुरस्कार केला व अस्पृश्यतेविरुद्ध संघर्ष केला.
त्यांनी ‘मूकनायक’ व ‘बहिष्कृत भारत’ यांसारखी पत्रे सुरू केली.

6. सर सय्यद अहमद खान यांचे शैक्षणिक कार्य काय होते?
उत्तर: त्यांनी अलिगढ मुस्लिम विद्यापीठाची स्थापना केली.
विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि आधुनिक शिक्षणाचा प्रसार केला.

7. ताराबाई शिंदे यांनी काय लिहिले?
उत्तर: त्यांनी स्त्री-पुरुष समानतेवर आधारित निबंध लिहिला.
धर्मामुळे स्त्रीशोषण होते हे त्यांनी धाडसीपणे मांडले.

8. महाराजा सयाजीराव गायकवाड यांनी कोणते सुधारक निर्णय घेतले?
उत्तर: त्यांनी शिक्षण सर्वांसाठी खुले केले आणि स्त्रियांना प्रोत्साहन दिले.
त्यांनी ग्रामपंचायत, सहभोजन आणि वाचनालय सुरू केली.

9. राजर्षी शाहू महाराज यांचे समाजसुधारणेतील कार्य काय होते?
उत्तर: त्यांनी आरक्षणाचा निर्णय घेतला व शिक्षण सक्तीचे केले.
रोटीबंदी, बेटीबंदी विरोधात त्यांनी कायदे केले.

10. स्वामी दयानंद सरस्वती यांनी कोणत्या चळवळीची स्थापना केली?
उत्तर: त्यांनी आर्य समाजाची स्थापना केली.
त्यांनी मूर्तिपूजा, जातिभेद व कर्मकांडांचा विरोध केला.