इतिहास Important Questions Chapter 9 Class 12 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

Important Questions For All Chapters – इतिहास Class 12

जग : निर्वसाहतीकरण

लहान प्रश्न

1. अटलांटिक सनद कोणत्या दोन नेत्यांनी प्रसिद्ध केली?
उत्तर: रूझवेल्ट आणि चर्चिल

2. मालदीवला स्वातंत्र्य कधी मिळाले?
उत्तर: २६ जुलै १९६५

3. श्रीलंका ब्रिटिश वर्चस्वातून कधी मुक्त झाला?
उत्तर: १९४८

4. म्यानमारला स्वातंत्र्य कधी मिळाले?
उत्तर: ४ जानेवारी १९४८

5. बांडुंग परिषद कोणत्या देशात झाली?
उत्तर: इंडोनेशिया

6. आफ्रिकी ऐक्य संकल्पना कोणी मांडली?
उत्तर: एच.एस. विल्यम्स

7. इ.स. १९३५ मध्ये भारतापासून कोणता देश वेगळा करण्यात आला?
उत्तर: म्यानमार

8. बर्मी इंडिपेन्डन्स आर्मीचे नेतृत्व कोणी केले?
उत्तर: आँग सॅन

9. १९६२ मध्ये कोणत्या देशाला सार्वमताने स्वातंत्र्य मिळाले?
उत्तर: अल्जेरिया

10. टांगानिका व झांजीबार मिळून कोणते राष्ट्र तयार झाले?
उत्तर: टांझानिया

लांब प्रश्न

1. अटलांटिक सनद काय होती व तिचा निर्वसाहतीकरणावर काय प्रभाव पडला?
उत्तर: अटलांटिक सनद ही अमेरिकेचे अध्यक्ष रूझवेल्ट आणि ब्रिटनचे पंतप्रधान चर्चिल यांनी प्रसिद्ध केली. त्यांनी सांगितले की कोणत्याही देशावर लुबाडणूक होणार नाही आणि लोकांना स्वनिर्णयाचा अधिकार दिला जाईल. त्यामुळे वसाहतींना स्वातंत्र्याची प्रेरणा मिळाली.

2. भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याचा इतर आशियाई देशांवर काय परिणाम झाला?
उत्तर: भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यामुळे ब्रिटिशांना त्यांच्या धोरणांमध्ये बदल करावा लागला. महात्मा गांधींच्या अहिंसक मार्गदर्शनामुळे इतर देशांना सुद्धा प्रेरणा मिळाली आणि त्यांनीही स्वातंत्र्याची मागणी सुरू केली.

3. म्यानमारवर ब्रिटिश सत्तेची स्थापना कशी झाली?
उत्तर: ब्रिटिशांनी म्यानमारवर तीन युद्धांत विजय मिळवून पूर्ण वर्चस्व मिळवले. म्यानमारला भारतात समाविष्ट करण्यात आले होते. नंतर ते वेगळे झाले आणि १९४८ मध्ये स्वतंत्र झाले.

4. श्रीलंकेमध्ये ब्रिटिश सत्तेचा काय परिणाम झाला?
उत्तर: ब्रिटिशांनी श्रीलंकेत चहा, कॉफी, रबर यांची लागवड केली. त्यांनी शैक्षणिक संस्था स्थापन केल्या. दक्षिण भारतातून मजूर नेले गेले. १९४८ मध्ये श्रीलंका स्वतंत्र झाला.

5. बांडुंग परिषदेचे महत्व काय होते?
उत्तर: १९५५ मध्ये झालेली बांडुंग परिषद ही आशिया आणि आफ्रिकेतील राष्ट्रांना एकत्र आणणारी होती. यामध्ये शांतता, सहकार्य आणि वसाहतवादाविरोधातील चर्चा झाली.

6. आफ्रिकेतील वसाहतींना स्वातंत्र्य मिळण्याची प्रमुख कारणे काय होती?
उत्तर: पाश्चात्य शिक्षण, दुसरे महायुद्ध, राष्ट्रवाद यामुळे अफ्रिकेत जागरूकता निर्माण झाली. त्यामुळे लोकांनी वसाहतवादाविरोधात चळवळी सुरू केल्या आणि स्वातंत्र्य मिळवले.

7. आफ्रिकी ऐक्य कल्पनेची सुरुवात कशी झाली?
उत्तर: ही कल्पना एच.एस. विल्यम्स यांनी मांडली होती. पुढे डब्ल्यू.इ.बी. द्यूब्वा यांनी १९१९ मध्ये पॅरिसमध्ये परिषद घेतली. यामुळे आफ्रिकन देशांमध्ये ऐक्याची भावना वाढली.

8. मालदीवमध्ये पोर्तुगिजांचा वर्चस्व कसे संपुष्टात आले?
उत्तर: मुहम्मद ठाकुरूफानु अल आझम यांनी पोर्तुगिजांना पराभूत करून सत्ताचक्र हाती घेतले. त्यांनी डचांशी करार केला आणि अखेर ब्रिटिश सत्तेखाली गेले. १९६५ मध्ये स्वातंत्र्य मिळाले.

9. दुसऱ्या महायुद्धानंतर वसाहतींना स्वातंत्र्य का मिळाले?
उत्तर: युद्धामुळे युरोपीय राष्ट्रांची आर्थिक स्थिती कमकुवत झाली. त्यामुळे त्यांनी वसाहतींवर नियंत्रण ठेवणे अशक्य झाले. लोकांमध्ये राष्ट्रवाद वाढला आणि स्वातंत्र्य मिळवण्यासाठी संघर्ष वाढले.

10. टांझानिया राष्ट्र कसे तयार झाले?
उत्तर: टांगानिका आणि झांजीबार या दोन देशांचे १९६४ मध्ये एकत्रीकरण होऊन टांझानिया संयुक्त प्रजासत्ताक स्थापन झाले. हे आफ्रिकेतील एक महत्त्वाचे स्वतंत्र राष्ट्र ठरले.