नागरिकशास्त्र Notes Chapter 1 आपले समाजजीवन Class 6 Nagrik Shastra Maharashtra Board Marathi Medium

Notes For All Chapters – नागरिकशास्त्र Class 6

1. समाज म्हणजे काय?

• समाज हा लोकांचा एक समूह असतो जो परस्परावलंबी असतो.
• माणूस एकटा राहू शकत नाही, त्यामुळे समाजात राहतो.
• समाजात वेगवेगळ्या वयोगटातील लोक, संस्था आणि गट असतात.

2. माणसाला समाजाची गरज का वाटली?

• भटकंतीच्या जीवनात माणसाला सुरक्षितता नव्हती, म्हणून तो समूहात राहू लागला.
• समाजामुळे माणसाच्या गरजा पूर्ण होतात आणि तो सुरक्षित राहतो.
• नियम, परंपरा आणि कायदे समाजाचे दैनंदिन व्यवहार सुरळीत चालवण्यासाठी महत्त्वाचे असतात.

3. माणूस स्वभावतः समाजशील आहे

• माणसाला एकत्र राहायला आवडते आणि तो एकटेपणा सहन करू शकत नाही.
• अन्न, वस्त्र, निवारा यासारख्या शारीरिक गरजा असतात, तसेच सुरक्षितता, प्रेम आणि आधार या भावनिक गरजाही असतात.
• कुटुंब, मित्र, आणि समाज आपल्याला सुरक्षितता आणि आनंद देतो.

4. समाजातील परस्परावलंबन

• समाजात प्रत्येक जण एकमेकांवर अवलंबून असतो.
• शेतकरी अन्न पिकवतो, शिक्षक शिक्षण देतो, डॉक्टर आरोग्याची काळजी घेतो.
• वेगवेगळ्या व्यवसायांमुळे समाजाचे काम सुरळीत चालते आणि सर्वांची प्रगती होते.

5. माणसाच्या विकासात समाजाची भूमिका

• माणसातील सुप्त गुण आणि कौशल्ये समाजामुळे विकसित होतात.
• भाषा, विचार, कला आणि विज्ञान समाजाच्या मदतीने शिकता येते.
• समाजातील पाठिंब्यामुळे लेखक, कलाकार आणि शास्त्रज्ञ मोठे होऊ शकतात.

6. समाजाच्या गरजा आणि व्यवस्था

• अन्न, वस्त्र, निवारा, शिक्षण आणि आरोग्य या मूलभूत गरजा समाजात पूर्ण होतात.
• शेतीसाठी कारखाने, बाजारपेठा आणि बँका यासारख्या व्यवस्थांची गरज असते.
• चांगल्या व्यवस्थेमुळे समाज सुस्थितीत राहतो आणि प्रत्येक जण आपली गरज पूर्ण करू शकतो.

7. समाजाचे अस्तित्व टिकवण्यासाठी काय आवश्यक आहे?

• समाजात नियम, परंपरा आणि कायदे असणे आवश्यक आहे.
• कायद्याने सर्व लोक समान असतात आणि प्रत्येकाला संधी मिळते.
• शिक्षण आणि चांगल्या संधीमुळे प्रत्येक जण आपली प्रगती करू शकतो.