Question Answers For All Chapters – इतिहास Class 7
शिवपूर्वकालीन भारत
स्वाध्याय
१. नावे सांगा:
(१) गोंडवनची राणी – राणी दुर्गावती
(२) उदयसिंहाचा पुत्र – महाराणा प्रताप
(३) मुघल सत्तेचा संस्थापक – बाबर
(४) बहमनी राज्याचा पहिला सुलतान – हसन गंगू
(५) गुरुगोविंदसिंग यांनी स्थापन केलेले दल – खालसा दल
२. गटात न बसणारा पर्याय निवडा.
(१) सुलतान मुहम्मद, कुतुबुद्दीन ऐबक, मुहम्मद घोरी, बाबर
उत्तर: बाबर (कारण तो सुलतान नव्हता, तर मुघल वंशाचा संस्थापक होता.)
(२) आदिलशाही, निजामशाही, सुलतानशाही,बरिदशाही
उत्तर: सुलतानशाही (कारण उर्वरित तीन बहमनी राज्याची विभक्त झालेली सत्तास्थाने आहेत.)
(३) अकबर, हुमायून, शेरशाह, औरंगजेब
उत्तर: शेरशाह (कारण तो मुघल नव्हता, तर सूर वंशाचा शासक होता.)
३. थोडक्यात उत्तरे लिहा:
(१) विजयनगर व बहमनी ही दोन राज्ये का उदयास आली ?
उत्तर: दिल्लीच्या सुलतानशाहीच्या अत्याचारामुळे दक्षिण भारतातील हरिहर आणि बुक्क या भावंडांनी इ.स. १३३६ मध्ये विजयनगर साम्राज्य स्थापन केले.
मुहम्मद तुघलकाच्या विरोधात बंड करून इ.स. १३४७ मध्ये हसन गंगूने बहमनी राज्य स्थापन केले.
(२) महमूद गावानने कोणत्या सुधारणा केल्या ?
उत्तर: सैन्यात शिस्त आणली व सैनिकांना रोख पगार देण्यास सुरुवात केली.
जमीन महसूल व्यवस्थेत सुधारणा केली.
बिदर येथे अरबी व फारसी शिक्षणासाठी मदरसा स्थापन केला.
(३) मुघलांना आसाममध्ये आपली सत्ता दृढ करणे का अशक्य झाले ?
उत्तर: आहोम राजांनी गनिमी काव्याच्या साहाय्याने मुघलांना पराभूत केले.
लाच्छित बडफूकन या सेनानीने आसाममध्ये मुघलांविरुद्ध प्रभावी संघर्ष केला.
४. तुमच्या शब्दांत थोडक्यात माहिती लिहा.
(१) कृष्णदेवराय:
- इ.स. १५०९ मध्ये विजयनगरच्या गादीवर आले.
- विजयवाडा आणि राजमहेंद्री जिंकून राज्याचा विस्तार केला.
- ‘आमुक्तमाल्यदा’ हा तेलुगू ग्रंथ लिहिला.
(२) चांदबिबी:
- इ.स. १५९५ मध्ये मुघलांनी अहमदनगरवर हल्ला केला.
- तिने मुघलांविरुद्ध प्रचंड पराक्रम गाजवला.
- निजामशाहीच्या अंतर्गत वादांमुळे तिला ठार मारण्यात आले.
(३) राणी दुर्गावती:
- गोंडवनची पराक्रमी राणी होती.
- अकबराच्या सैन्याशी वीरतेने लढली आणि पराभव स्वीकारण्याऐवजी प्राणार्पण केले.
५. सकारण लिहा:
(१) बहमनी राज्याची पाच शकले झाली.
उत्तर: अंतर्गत राजकीय अस्थिरता व सत्तेसाठी होणारे वाद यामुळे बहमनी राज्य पाच भागांत विभागले.
(२) राणासंगाच्या सैन्याचा पराभव झाला.
उत्तर: बाबराच्या तोफखान्याने राणासंगाच्या सैन्याला भारी पडले, त्यामुळे त्यांचा पराभव झाला.
(३) राणा प्रताप इतिहासात अजरामर झाले.
उत्तर: मेवाडच्या स्वातंत्र्यासाठी त्यांनी प्रचंड संघर्ष केला आणि शेवटपर्यंत मुघलांसमोर शरण गेले नाहीत.
(४) औरंगजेबाने गुरुतेघबहाद्दर यांना कैद केले.
उत्तर: त्यांनी औरंगजेबाच्या धार्मिक धोरणाला विरोध केला, त्यामुळे औरंगजेबाने त्यांना कैद करून मृत्यू दिला.
(५) राजपुतांनी मुघलांविरुद्ध संघर्ष केला.
उत्तर: औरंगजेबाच्या जबरदस्तीच्या राजवटीला विरोध करण्यासाठी राजपुतांनी बंड केले.
६. कालरेषा पूर्ण करा:
- इ.स. १३३६ – विजयनगर राज्याची स्थापना
- इ.स. १३४७ – बहमनी राज्याची स्थापना
- इ.स. १५०९ – कृष्णदेवराय गादीवर
- इ.स. १५२६ – मुघल सत्तेची स्थापना
Leave a Reply