इतिहास Question Answers Class 7 Chapter 7 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

Question Answers For All Chapters – इतिहास Class 7

स्वराज्याचा कारभार

स्वाध्याय

1. ओळखा पाहू:
उत्तर: 
(1) आठ खात्यांचे मंडळ – अष्टप्रधान मंडळ
(2) बहिर्जी नाईक या खात्याचे प्रमुख होते – हेरखाते
(3) महाराजांनी बांधलेला मालवणजवळील जलदुर्ग - सिंधुदुर्ग
(4) किल्ल्यावर युद्धसाहित्याची व्यवस्था पाहणारा – कारखानीस

2. तुमच्या शब्दांत लिहा:
(1) शिवाजी महाराजांचे शेतीविषयक धोरण
उत्तर: शिवाजी महाराजांना शेतीचे महत्त्व माहित होते. त्यांनी शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी अण्णाजी दत्तो यांना महसूल व्यवस्थेची जबाबदारी दिली. महाराजांनी अधिकाऱ्यांना ठराविक करच घेण्याचे आदेश दिले. अवर्षण, अतिवृष्टी किंवा शत्रूंच्या हल्ल्याने नुकसान झाले, तर करात सूट दिली जाई. तसेच, शेतकऱ्यांना बैलजोड्या, नांगर आणि उत्तम बियाणे देण्याची व्यवस्था केली.

(2) शिवराय एक प्रजाहितदक्ष राज्यकर्ते
उत्तर: शिवाजी महाराज फक्त एक योद्धे नव्हते, तर ते प्रजाहितदक्ष राजा होते. त्यांनी प्रजेच्या सुरक्षेसाठी किल्ले बांधले, व्यापाराला चालना दिली आणि शेतकऱ्यांना मदत केली. त्यांनी न्यायप्रिय कारभार केला आणि लोकांच्या कल्याणाचा विचार करून निर्णय घेतले.

3. का ते सांगा:
(1) शिवाजी महाराजांनी अष्टप्रधान मंडळ स्थापले:
उत्तर: शिवाजी महाराजांनी राज्यव्यवस्थेची सुधारणा करण्यासाठी अष्टप्रधान मंडळ स्थापन केले. हे मंडळ आठ खात्यांमध्ये विभागले होते आणि प्रत्येक खात्यासाठी स्वतंत्र प्रधान होता. त्यामुळे राज्यकारभार सुरळीतपणे चालला आणि प्रशासन अधिक सक्षम झाले.

(2) शिवाजी महाराजांनी आरमार उभे केले:
उत्तर: शिवाजी महाराजांनी पश्चिम किनारपट्टीवरील शत्रूंपासून स्वराज्याचे संरक्षण करण्यासाठी आरमार उभे केले. पोर्तुगीज, इंग्रज, आणि सिद्दी यांसारख्या शत्रूंच्या समुद्री आक्रमणांना रोखण्यासाठी त्यांनी जलदुर्ग बांधले आणि लढाऊ जहाजांची निर्मिती केली. त्यामुळे स्वराज्य समुद्री मार्गानेही सुरक्षित राहिले.

4. ओघतक्ता पूर्ण करा:
उत्तर: 
लष्करी व्यवस्था

➜ पायदळ ➜ घोडदळ

हवालदार ➜ जुमलेदार ➜ सरनोबत ➜ शिलेदार आणि बारगीर