Ramanujan
Summary in Marathi
श्रीनिवास रामानुजन हे एक थोर भारतीय गणितज्ञ होते, ज्यांचे जीवन आणि प्रतिभा या धड्यातून आपल्याला समजते. १९१३ मध्ये एका सकाळी, इंग्लंडमधील प्रसिद्ध गणितज्ञ हार्डी यांना रामानुजन यांचे एक पत्र मिळाले. त्या पत्रात गणिताच्या अनेक सूत्रांनी भरलेले कागद होते, पण त्यात कोणतेही पुरावे नव्हते. सुरुवातीला हार्डी यांना हे पत्र कंटाळवाणे आणि बनावट वाटले, पण नंतर त्यांनी लक्षात घेतले की हे एका असामान्य प्रतिभेचे काम आहे. रामानुजन हे चेन्नईत एक गरीब लिपिक होते आणि त्यांना औपचारिक शिक्षण मिळाले नव्हते. तरीही त्यांनी स्वतःच्या बुद्धिमत्तेने गणितात आश्चर्यकारक शोध लावले. हार्डी यांनी त्यांना इंग्लंडला बोलावले. रामानुजन यांच्या आईला स्वप्नात देवीने सांगितले की त्यांना परदेशात जाऊ द्यावे, म्हणून ती तयार झाली. १९१४ मध्ये रामानुजन इंग्लंडला गेले आणि तिथे त्यांना रॉयल सोसायटी आणि ट्रिनिटी कॉलेजचे सन्मान मिळाले. त्यांचे आणि हार्डी यांचे नाते खूप खास होते, पण रामानुजन यांना आधुनिक गणिताची पद्धत माहिती नव्हती. ते आजारी पडले आणि १९२० मध्ये चेन्नईत त्यांचे निधन झाले. त्यांनी १७२९ या संख्येचे वेगळेपण सांगितले, जी दोन वेगवेगळ्या घनांच्या बेरजेची सर्वात लहान संख्या आहे. रामानुजन हे गॉस आणि ऑयलर यांच्यासारखे महान गणितज्ञ होते, असे हार्डी म्हणाले.
Summary in English
Srinivasa Ramanujan was an extraordinary Indian mathematician whose life and talent are highlighted in this chapter. One morning in 1913, a famous English mathematician named Hardy received a messy letter from Ramanujan, filled with pages of mathematical formulas written in a strange script. At first, Hardy found it boring and thought it might be a trick, as there were no proofs, but soon he realized it was the work of a genius. Ramanujan was a poor clerk in Chennai with little formal education, yet he had discovered amazing things in mathematics on his own. Hardy decided to bring him to England. Ramanujan’s mother agreed after dreaming that a goddess told her to let him go. In 1914, Ramanujan arrived in England and was honored by the Royal Society and Trinity College. He and Hardy shared a special bond, though Ramanujan didn’t know modern mathematical methods. Sadly, he fell ill and died in 1920 in Chennai. Before his death, he amazed Hardy by explaining that 1729 is a special number-the smallest that can be written as the sum of two cubes in two different ways. Hardy believed Ramanujan was as great as famous mathematicians like Gauss and Euler.
Summary in Hindi
श्रीनिवास रामानुजन एक महान भारतीय गणितज्ञ थे, जिनकी कहानी इस पाठ में बताई गई है। 1913 में एक सुबह, इंग्लैंड के मशहूर गणितज्ञ हार्डी को रामानुजन का एक गंदा-सा पत्र मिला, जिसमें गणित के सूत्रों से भरे कागज थे। पहले तो हार्डी को यह उबाऊ और झूठा लगा क्योंकि इसमें कोई सबूत नहीं थे, लेकिन बाद में उन्हें एहसास हुआ कि यह एक जीनियस का काम है। रामानुजन चेन्नई में एक गरीब क्लर्क थे और उन्हें ज्यादा पढ़ाई का मौका नहीं मिला, फिर भी उन्होंने अपनी प्रतिभा से गणित में कमाल कर दिखाया। हार्डी ने उन्हें इंग्लैंड बुलाया। रामानुजन की माँ ने सपने में देवी का आदेश पाकर उन्हें जाने की इजाजत दी। 1914 में रामानुजन इंग्लैंड पहुँचे और वहाँ उन्हें रॉयल सोसाइटी और ट्रिनिटी कॉलेज से सम्मान मिला। हार्डी और रामानुजन का रिश्ता बहुत खास था, हालाँकि रामानुजन को आधुनिक गणित की जानकारी नहीं थी। वे बीमार पड़ गए और 1920 में चेन्नई में उनकी मृत्यु हो गई। मरने से पहले उन्होंने हार्डी को बताया कि 1729 एक खास संख्या है, जो दो अलग-अलग घनों के जोड़ से बनने वाली सबसे छोटी संख्या है। हार्डी ने कहा कि रामानुजन, गॉस और ऑयलर जैसे महान गणितज्ञों के समान थे।
Leave a Reply