Main Menu
  • School
    • Close
    • CBSE English Medium
    • CBSE Hindi Medium
    • UP Board
    • Bihar Board
    • Maharashtra Board
    • MP Board
    • Close
  • English
    • Close
    • English Grammar for School
    • Basic English Grammar
    • Basic English Speaking
    • English Vocabulary
    • English Idioms & Phrases
    • Personality Enhancement
    • Interview Skills
    • Close
  • Sarkari Exam Prep
    • Close
    • All Govt Exams Preparation
    • MCQs for Competitive Exams
    • Notes For Competitive Exams
    • NCERT Syllabus for Competitive Exam
    • Close
  • Study Abroad
    • Close
    • Study in Australia
    • Study in Canada
    • Study in UK
    • Study in Germany
    • Study in USA
    • Close
संस्कृत Class 10 बिहार बोर्ड || Menu
  • MCQ Sanskrit 10 Bihar Board
  • Solutions Sanskrit 10 Bihar Board
  • Book Sanskrit 10 Bihar Board
    • Piyusham Hindi Book Class 10 Bihar Board
    • Piyusham Bhag 2 Drutpathay Book
    • Manthanam Bhag 2 Book
    • Close
  • Notes Sanskrit 10 Bihar Board
  • Question Papers Sanskrit 10 Bihar Board
  • Important Question Sanskrit 10 Bihar Board
  • Sample Papers Sanskrit 10 Bihar Board
  • Sanskrit Class 10

संस्कृत Chapter 7 नीतिश्लोकाः Important Questions Sanskrit Class 10 Bihar Board बिहार बोर्ड

Advertisement

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 10

प्रश्न/उत्तरम्‌ (Question /Answers)


प्रश्न 1 : विदुरः कः आसीत्?

उत्तर: विदुरः धृतराष्ट्रस्य मन्त्रिप्रवरः आसीत्।

अनुवाद: विदुर कौन थे?

उत्तर: विदुर धृतराष्ट्र के मुख्य मंत्री थे।

प्रश्न 2 : मूढचेता नराधमः कस्मिन् विश्वसिति?

उत्तर: मूढचेता नराधमः अविश्वस्ते विश्वसिति।

अनुवाद: मूर्ख मनुष्य किस पर विश्वास करता है?

उत्तर: मूर्ख मनुष्य अविश्वसनीय व्यक्ति पर विश्वास करता है।

प्रश्न 3 : उत्तमा शान्तिः का?

उत्तर: क्षमा उत्तमा शान्तिः।

अनुवाद: सर्वोत्तम शांति क्या है?

उत्तर: क्षमा सर्वोत्तम शांति है।

प्रश्न 4 : का परमा तृप्तिः?

उत्तर: विद्या परमा तृप्तिः।

अनुवाद: सर्वोच्च संतोष किसमें है?

उत्तर: विद्या में सर्वोच्च संतोष है।

प्रश्न 5 : नरकस्य कियद् द्वारं परिगणितम्?

उत्तर: नरकस्य त्रिविधं द्वारं परिगणितम्।

अनुवाद: नरक के कितने द्वार बताए गए हैं?

उत्तर: नरक के तीन द्वार बताए गए हैं।

प्रश्न 6 : विद्या केन रक्ष्यते?

उत्तर: विद्या योगेन रक्ष्यते।

अनुवाद: विद्या किससे सुरक्षित रहती है?

उत्तर: विद्या योग से सुरक्षित रहती है।

प्रश्न 7 : विनयः कं हन्ति?

उत्तर: विनयः अकीर्तिं हन्ति।

अनुवाद: विनय क्या नष्ट करता है?

उत्तर: विनय अपकीर्ति को नष्ट करता है।

प्रश्न 8 : षड् दोषाः काः?

उत्तर: निद्रा, तन्द्रा, भयं, क्रोधः, आलस्यं, दीर्घसूत्रता।

अनुवाद: छह दोष कौन-कौन से हैं?

उत्तर: निद्रा, तंद्रा, भय, क्रोध, आलस्य, दीर्घसूत्रता।

प्रश्न 9 : धर्मः केन रक्ष्यते?

उत्तर: धर्मः सत्येन रक्ष्यते।

अनुवाद: धर्म किससे सुरक्षित रहता है?

उत्तर: धर्म सत्य से सुरक्षित रहता है।

प्रश्न 10 : सुखावहा का?

उत्तर: अहिंसा सुखावहा।

अनुवाद: सुख देने वाली क्या है?

उत्तर: अहिंसा सुख देने वाली है।

प्रश्न 11 : नरकस्य त्रिविधं द्वारं कस्य नाशनम्?

उत्तर: नरकस्य त्रिविधं द्वारं आत्मनः नाशनम्।

अनुवाद: नरक के तीन द्वार किसका नाश करते हैं?

उत्तर: नरक के तीन द्वार आत्मा का नाश करते हैं।

प्रश्न 12 : गृहस्य श्रियः काः सन्ति?

उत्तर: गृहस्य श्रियः स्त्रियः सन्ति।

अनुवाद: घर की समृद्धि कौन है?

उत्तर: घर की समृद्धि महिलाएं हैं।

प्रश्न 13 : कुलं केन रक्ष्यते?

उत्तर: कुलं वृत्तेन रक्ष्यते।

अनुवाद: कुल किससे सुरक्षित रहता है?

उत्तर: कुल अच्छे आचरण से सुरक्षित रहता है।

प्रश्न 14 : क्षमा कं हन्ति?

उत्तर: क्षमा क्रोधं हन्ति।

अनुवाद: क्षमा किसे नष्ट करती है?

उत्तर: क्षमा क्रोध को नष्ट करती है।

प्रश्न 15 : को धर्मः परं श्रेयः?

उत्तर: धर्मः एव परं श्रेयः।

अनुवाद: श्रेष्ठ धर्म कौन सा है?

उत्तर: धर्म ही सबसे श्रेष्ठ है।

प्रश्न 16 : सत्येन किं रक्ष्यते?

उत्तर: सत्येन धर्मः रक्ष्यते।

अनुवाद: सत्य से क्या सुरक्षित होता है?

उत्तर: सत्य से धर्म सुरक्षित होता है।

प्रश्न 17 : मूर्खः कं भाषते?

उत्तर: मूर्खः बहु भाषते।

अनुवाद: मूर्ख क्या बोलता है?

उत्तर: मूर्ख अधिक बोलता है।

प्रश्न 18 : नरकस्य त्रिविधं द्वारं कथम्?

उत्तर: कामः, क्रोधः, लोभः।

अनुवाद: नरक के तीन द्वार कौन-कौन से हैं?

उत्तर: काम, क्रोध, और लोभ।

प्रश्न 19 : पराक्रमः कं हन्ति?

उत्तर: पराक्रमः अनर्थं हन्ति।

अनुवाद: पराक्रम क्या नष्ट करता है?

उत्तर: पराक्रम अनर्थ को नष्ट करता है।

प्रश्न 20 : क्षमा कदा श्रेष्ठा?

उत्तर: क्षमा सदा श्रेष्ठा।

अनुवाद: क्षमा कब श्रेष्ठ होती है?

उत्तर: क्षमा सदा श्रेष्ठ होती है।

प्रश्न 21 : योगः कस्य रक्षा करता है?

उत्तर: योगः विद्या रक्षा करता है।

अनुवाद: योग किसकी रक्षा करता है?

उत्तर: योग विद्या की रक्षा करता है।

प्रश्न 22 : गृहदीप्तयः के सन्ति?

उत्तर: स्त्रियः गृहदीप्तयः सन्ति।

अनुवाद: घर की रौनक कौन हैं?

उत्तर: महिलाएं घर की रौनक हैं।

प्रश्न 23 : विदुरः धृतराष्ट्रं किमर्थं पृच्छति?

उत्तर: विदुरः धृतराष्ट्रं नीतिविषयकं पृच्छति।

अनुवाद: विदुर धृतराष्ट्र से क्या पूछते हैं?

उत्तर: विदुर धृतराष्ट्र से नीति के विषय में पूछते हैं।

प्रश्न 24 : पण्डितस्य लक्षणं किं?

उत्तर: तत्त्वज्ञः, योगज्ञः, उपायज्ञः।

अनुवाद: पंडित के गुण क्या हैं?

उत्तर: तत्वज्ञान, योगज्ञान, और उपायज्ञान।

प्रश्न 25 : के पुरुषाः सुलभाः?

उत्तर: प्रियवादिनः पुरुषाः सुलभाः।

अनुवाद: कौन से व्यक्ति आसानी से मिलते हैं?

उत्तर: मधुर भाषी व्यक्ति आसानी से मिलते हैं।

प्रश्न 26 : धर्मस्य रक्षणं केन संभवम्?

उत्तर: धर्मस्य रक्षणं सत्येन संभवम्।

अनुवाद: धर्म की रक्षा कैसे होती है?

उत्तर: धर्म की रक्षा सत्य से होती है।

प्रश्न 27 : मूढचेता नरः कदा प्रविशति?

उत्तर: मूढचेता नरः अनाहूतः प्रविशति।

अनुवाद: मूर्ख मनुष्य कब प्रवेश करता है?

उत्तर: मूर्ख बिना बुलाए प्रवेश करता है।

प्रश्न 28 : त्रिविधं नरकस्य द्वारं कस्य नाशनं?

उत्तर: त्रिविधं नरकस्य द्वारं आत्मनः नाशनम्।

अनुवाद: नरक के तीन द्वार किसका नाश करते हैं?

उत्तर: आत्मा का नाश करते हैं।

प्रश्न 29 : सुखावहं किम्?

उत्तर: अहिंसा सुखावहा।

अनुवाद: सुख देने वाला क्या है?

उत्तर: अहिंसा सुख देने वाली है।

प्रश्न 30 : षड् दोषाः केन त्याज्याः?

उत्तर: षड् दोषाः पुरुषेण त्याज्याः।

अनुवाद: छह दोष किसे त्यागने चाहिए?

उत्तर: छह दोष मनुष्य को त्यागने चाहिए।

प्रश्न 31 : सत्यं कस्य रक्षा करता है?

उत्तर: सत्यं धर्मस्य रक्षा करता है।

अनुवाद: सत्य किसकी रक्षा करता है?

उत्तर: सत्य धर्म की रक्षा करता है।

प्रश्न 32 : धर्मः कथम् रक्ष्यते?

उत्तर: धर्मः सत्येन रक्ष्यते।

अनुवाद: धर्म कैसे सुरक्षित होता है?

उत्तर: धर्म सत्य से सुरक्षित होता है।

प्रश्न 33 : स्त्रियः गृहस्य काः?

उत्तर: स्त्रियः गृहस्य श्रियः सन्ति।

अनुवाद: महिलाएं घर की क्या हैं?

उत्तर: महिलाएं घर की संपत्ति हैं।

प्रश्न 34 : धर्मस्य परं श्रेयः कः?

उत्तर: एकः धर्मः परं श्रेयः।

अनुवाद: धर्म का श्रेष्ठ लाभ क्या है?

उत्तर: धर्म का श्रेष्ठ लाभ उसका एकत्व है।

प्रश्न 35 : लोभः कं नाशयति?

उत्तर: लोभः आत्मनः नाशयति।

अनुवाद: लोभ किसका नाश करता है?

उत्तर: लोभ आत्मा का नाश करता है।


रिक्तस्थानानि पूरयन्तु (Fill in the Blanks:)


1. विदुरः _______ मन्त्रिप्रवरः आसीत्।

Answer: धृतराष्ट्रस्य

Hindi Translation: विदुर कौन थे?

Answer: धृतराष्ट्र के मुख्य मंत्री थे।

2.  _______ कृत्यं न विघ्नन्ति शीतमुष्णं भयं रतिः।

Answer: पण्डितः

Hindi Translation: पंडित व्यक्ति किसे प्रभावित नहीं होता?

Answer: पंडित व्यक्ति किसी भी कठिनाई से प्रभावित नहीं होता।

3.  _______ धर्मः परं श्रेयः।

Answer: एकः

Hindi Translation: कौन सा धर्म श्रेष्ठ है?

Answer: एक ही धर्म श्रेष्ठ है।

4. _______ रक्ष्यते सत्येन।

Answer: धर्मः

Hindi Translation: सत्य से किसकी रक्षा होती है?

Answer: सत्य से धर्म की रक्षा होती है।

5.  _______ धर्मं रक्षति।

Answer: सत्यं

Hindi Translation: सत्य किसे सुरक्षित रखता है?

Answer: सत्य धर्म को सुरक्षित रखता है।

6. _______ का परमा तृप्तिः।

Answer: विद्या

Hindi Translation: सर्वोच्च संतोष किसमें है?

Answer: विद्या में सर्वोच्च संतोष है।

7. _______ नरकस्य त्रिविधं द्वारं।

Answer: कामः, क्रोधः, लोभः

Hindi Translation: नरक के तीन द्वार कौन से हैं?

Answer: काम, क्रोध, लोभ हैं।

8.  _______ पुरुषेण षड् दोषाः हातव्याः।

Answer: इच्छता

Hindi Translation: मनुष्य को कौन से दोष त्यागने चाहिए?

Answer: इच्छाओं से उत्पन्न छह दोषों को त्यागने चाहिए।

9.  _______ सुलभाः पुरुषा राजन्।

Answer: प्रियवादिनः

Hindi Translation: कौन से लोग आसानी से मिलते हैं?

Answer: प्रिय बोलने वाले लोग आसानी से मिलते हैं।

10. _______ शान्तिर्वा सदा उत्तमा।

Answer: क्षमा

Hindi Translation: कौन सी शांति सर्वोत्तम है?

Answer: क्षमा शांति सर्वोत्तम है।


सत्य / असत्य (True/False)


1. सत्येन धर्मः रक्ष्यते। (True)

Hindi Translation: सत्य से धर्म की रक्षा होती है। (सत्य)

2. विदुरः धृतराष्ट्रस्य शिष्यः आसीत्। (False)

Hindi Translation: विदुर धृतराष्ट्र के शिष्य थे। (गलत)

Correct Answer: विदुर धृतराष्ट्र के मंत्री थे।

3. धर्मः एक एव परं श्रेयः। (True)

Hindi Translation: धर्म ही सर्वोत्तम है। (सत्य)

4. मोहः आत्मनं रक्षति। (False)

Hindi Translation: मोह आत्मा की रक्षा करता है। (गलत)

Correct Answer: मोह आत्मा का नाश करता है।

5. क्षमा क्रोधं हन्ति। (True)

Hindi Translation: क्षमा क्रोध को समाप्त करती है। (सत्य)

6. विद्या सर्वत्र सर्वोत्तमा। (False)

Hindi Translation: विद्या हर जगह सर्वोत्तम है। (गलत)

Correct Answer: विद्या सबसे सर्वोत्तम है, परंतु विशिष्ट परिस्थितियों में इसका महत्व होता है।

7. नरकस्य त्रिविधं द्वारं काम, क्रोध, लोभेण नाशनम्। (True)

Hindi Translation: नरक के तीन द्वार काम, क्रोध और लोभ द्वारा नष्ट होते हैं। (सत्य)

8. उपकारः मूढं वर्धयति। (False)

Hindi Translation: उपकार मूर्ख को बढ़ाता है। (गलत)

Correct Answer: उपकार मूर्ख को सुधारता है।

9. अहिंसा सुखावहा भवति। (True)

Hindi Translation: अहिंसा सुख देने वाली होती है। (सत्य)

10. यः पण्डितः, तस्य जीवनं कठोरं अस्ति। (False)

Hindi Translation: जो पंडित होते हैं, उनका जीवन कठिन होता है। (गलत)

Correct Answer: पंडित का जीवन सुखमय और सरल होता है।

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Advertisement

Patna Bihar Board कक्षा के सभी अध्याय के प्रश्न उत्तर एव नोट्स Download in Hindi PDF

सभी Kaksha की Kitab के अध्याय की Abhyas Pustika के Prashn Uttar, Objective Question or Question Answer in Hindi Medium - Patna Bihar Board Secondary Online Examination

सभी कक्षा के अध्याय के प्रश्न उत्तर in Hindi PDF Download

सभी Kaksha के Paath के Prashn Uttar, Objective Question, सैंपल पेपर, नोट्स और प्रश्न पत्र Download Free in PDF for Hindi Medium

BSEB | Bihar Board Online com BSEB क्लास की बुक (पुस्तक), MCQ, नोट्स इन हिंदी PDF FREE Download

Bihar Board Official Website BSEB Download एनसीईआरटी समाधान, नोट्स, सैंपल पेपर, प्रश्न पत्र in PDF Free Download in Hindi from Bihar Board Official Website

Advertisement

Maharashtra Board Marathi & English Medium

Just Launched! Access Maharashtra Board Exam MCQs, Previous Year Papers, Textbooks, Solutions, Notes, Important Questions, and Summaries—available in both Marathi and English mediums—all in one place Maharashtra Board

Android APP

सरकारी Exam Preparation

Sarkari Exam Preparation Youtube

CBSE – दिल्ली, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, बिहार, राजस्थान & हरियाणा Board हिंदी माध्यम

कक्षा 6 to 8 हिंदी माध्यम
कक्षा 9 & 10 हिंदी माध्यम
कक्षा 11 हिंदी माध्यम

State Board

यूपी बोर्ड 6,7 & 8
बिहार बोर्ड हिंदी माध्यम

CBSE Board

Mathematics Class 6
Science Class 6
Social Science Class 6
हिन्दी Class 6
सामाजिक विज्ञान कक्षा 6
विज्ञान कक्षा 6

Mathematics Class 7
Science Class 7
SST Class 7
सामाजिक विज्ञान कक्षा 7
हिन्दी Class 7

Mathematics Class 8
Science Class 8
Social Science Class 8
हिन्दी Class 8

Mathematics Class 9
Science Class 9
English Class 9

Mathematics Class 10
SST Class 10
English Class 10

Mathematics Class XI
Chemistry Class XI
Accountancy Class 11

Accountancy Class 12
Mathematics Class 12

Learn English
English Through हिन्दी
Job Interview Skills
English Grammar
हिंदी व्याकरण - Vyakaran
Microsoft Word
Microsoft PowerPoint
Adobe PhotoShop
Adobe Illustrator
Learn German
Learn French
IIT JEE

Study Abroad

Study in Australia: Australia is known for its vibrant student life and world-class education in fields like engineering, business, health sciences, and arts. Major student hubs include Sydney, Melbourne, and Brisbane. Top universities: University of Sydney, University of Melbourne, ANU, UNSW.

Study in Canada: Canada offers affordable education, a multicultural environment, and work opportunities for international students. Top universities: University of Toronto, UBC, McGill, University of Alberta.

Study in the UK: The UK boasts prestigious universities and a wide range of courses. Students benefit from rich cultural experiences and a strong alumni network. Top universities: Oxford, Cambridge, Imperial College, LSE.

Study in Germany: Germany offers high-quality education, especially in engineering and technology, with many low-cost or tuition-free programs. Top universities: LMU Munich, TUM, University of Heidelberg.

Study in the USA: The USA has a diverse educational system with many research opportunities and career advancement options. Top universities: Harvard, MIT, Stanford, UC Berkeley.

Privacy Policies, Terms and Conditions, About Us, Contact Us
Copyright © 2025 eVidyarthi and its licensors. All Rights Reserved.