Main Menu
  • School
    • Close
    • CBSE English Medium
    • CBSE Hindi Medium
    • UP Board
    • Bihar Board
    • Maharashtra Board
    • MP Board
    • Close
  • English
    • Close
    • English Grammar for School
    • Basic English Grammar
    • Basic English Speaking
    • English Vocabulary
    • English Idioms & Phrases
    • Personality Enhancement
    • Interview Skills
    • Close
  • Sarkari Exam Prep
    • Close
    • All Govt Exams Preparation
    • MCQs for Competitive Exams
    • Notes For Competitive Exams
    • NCERT Syllabus for Competitive Exam
    • Close
  • Study Abroad
    • Close
    • Study in Australia
    • Study in Canada
    • Study in UK
    • Study in Germany
    • Study in USA
    • Close
Sanskrit Class 9 बिहार बोर्ड || Menu
  • MCQ Sanskrit 9 Bihar Board
  • Books Sanskrit 9 Bihar Board
  • Solutions Sanskrit 9 Bihar Board
  • Notes Sanskrit 9 Bihar Board
  • Important Questions Sanskrit 9 Bihar Board
  • Question Paper Sanskrit 9 Bihar Board
  • Sample Paper Sanskrit 9 Bihar Board
  • Sanskrit Class 9

संस्कृत Solution Class 9 Chapter 6 Sanskrit Bihar Board बिहार बोर्ड

Advertisement

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 9

लोकहितं मम करणीयम्

(मौखिक 🙂

1. निम्नलिखितानाम् अव्ययानाम् अर्थं वदत-

च, अपि, एकत्र, तत्र, जातु, कथम्

उत्तर-

च – सह

अपि – यद्यपि

एकत्र – एकस्मिन स्थले

तत्र – तस्मिन् स्थले

जातु – कदाचित्

कथम् – कथया

3. अघोलिखितानां शब्दानाम् अर्थं वदत-

सौख्यम्, मनसा, मननीयम् त्वरणीयम्, गह्वरे ।

उत्तर-

सौख्यम् – सुखम्

मनसा – मनसि

मननीयम् – मनस्मरणीयम्

त्वरणीयम् – शीघ्रं कर्तव्यम्

गह्वरे – गह्वरे

4. अधोलिखितेषु पदेषु मूलधातुं वदत –

स्थिताः, गणनीयम्, जागरणीयम्, वदनीयम्, शयनीयम्

उत्तर-

स्थिताः – स्था

गणनीयम् – गण

जागरणीयम् – जागृ

वदनीयम् – वद

शयनीयम् – शय

(लिखित:)

1. एकपदेन उत्तरत-

(क) कार्यक्षेत्रे किं करणीयम्?

उत्तर: लोकहितम्।

(कार्यक्षेत्र में क्या किया जाना चाहिए? उत्तर: लोकहित।)

(ख) अहर्निशं किं करणीयम्?

उत्तर: जागरणीयम्।

(सदा क्या किया जाना चाहिए? उत्तर: जागरण।)

(ग) कुत्र भ्रमणीयम्?

उत्तर: विपत्तिविधि।

(कहाँ भ्रमण करना चाहिए? उत्तर: विपत्ति के उपायों के लिए।)

(घ) बन्धुजनाः कुत्र स्थिता: ?

उत्तर: गहनारण्ये।

(संबंधी लोग कहाँ रहते हैं? उत्तर: घने जंगल में।)

(ङ) वचसा किं करणीयम्?

उत्तर: वदनीयम्।

(शब्दों से क्या किया जाना चाहिए? उत्तर: कहा जाना चाहिए।)

2. पाठानुसारेण सत्यम् (✓ ) असत्यं वा (x) निर्दिशत :

उत्तर-

(क) लोकहितं मम करणीयम् ।

लोगों के हित में मुझे काम करना चाहिए। (✓)

(ख) सुखशयने शयनीयम् ।

सुखद शयन करना चाहिए। (x) – यह वाक्य लोकहित या नैतिकता से संबंधित नहीं है)

(ग) अहर्निशं जागरणीयम् ।

दिन-रात जागृत रहना चाहिए। (✓)

(घ) न जातु दुःखं मननीयम् ।

कभी भी दुख के बारे में नहीं सोचना चाहिए। (✓)

(ङ) न च निजसौख्यं गणनीयम् ।

अपने सुख के बारे में नहीं सोचना चाहिए। (✓)

(च) तत्र मया न संचरणीयम् ।

वहाँ मुझे नहीं जाना चाहिए। (x) – यह वाक्य लोकहित या नैतिकता से संबंधित नहीं है)

3. ‘अ’ स्तम्भस्य वाक्यानि ‘आ’ स्तम्भस्य वाक्यैः सह मेलयत-

उत्तर-

(क) न भोगभवने –         (iii) रमणीयम्

(ख) न च सुखशयने –     (v) शयनीयम्

(ग) तत्र मया –               (i) संचरणीयम्

(घ) कार्यक्षेत्रे –              (vi) त्वरणीयम्

(ङ) कष्टपर्वते –            (iv) चरणीयम्

(च) दुःखसागरे –          (ii) तरणीयम्

Hindi Translation

(क) न भोगभवने  – रमणीयम् |
भोगों के भवन में नहीं रमणा चाहिए (अर्थात भोगों में नहीं फंसना चाहिए)।

(ख) न च सुखशयने – शयनीयम् |
सुखद शयन में नहीं सोना चाहिए (अर्थात सुखों में नहीं आलस्य करना चाहिए)।

(ग) तत्र मया – संचरणीयम् |

वहाँ मुझे जाना चाहिए।

(घ) कार्यक्षेत्रे – त्वरणीयम् |

कार्य क्षेत्र में तेजी से काम करना चाहिए।

(ङ) कष्टपर्वते – चरणीयम् |
कष्टों के पर्वत पर पैर रखना चाहिए (अर्थात कष्टों का सामना करना चाहिए)।

(च) दुःखसागरे – तरणीयम् |
दुःख के सागर में तैरना चाहिए (अर्थात दुःखों का सामना करना चाहिए)।

4. रिक्तस्थानानि उचितैः शब्दैः पूरयत

(क) तत्र मया _____ |

(ख) …… तरणीयम् ।

(ग) वचसा _____ वदनीयम् ।

(घ) ______ दुःखं गणनीयम् ।

(ङ) लोकहितं _____ करणीयम् ।

उत्तर-

(क) तत्र मया संचरणीयम् |
वहाँ मुझे जाना चाहिए।

(ख) दुःखसागरे तरणीयम् |
दुःख के सागर में तैरना चाहिए (अर्थात दुःखों का सामना करना चाहिए)।

(ग) वचसा सततं वदनीयम् |
सतत अपने वचनों पर अटल रहना चाहिए।

(घ) न जातु दुःखं गणनीयम् |
कभी भी दुख के बारे में नहीं सोचना चाहिए।

(ङ) लोकहितं मम करणीयम् |
लोगों के हित में मुझे काम करना चाहिए।

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Advertisement

Patna Bihar Board कक्षा के सभी अध्याय के प्रश्न उत्तर एव नोट्स Download in Hindi PDF

सभी Kaksha की Kitab के अध्याय की Abhyas Pustika के Prashn Uttar, Objective Question or Question Answer in Hindi Medium - Patna Bihar Board Secondary Online Examination

सभी कक्षा के अध्याय के प्रश्न उत्तर in Hindi PDF Download

सभी Kaksha के Paath के Prashn Uttar, Objective Question, सैंपल पेपर, नोट्स और प्रश्न पत्र Download Free in PDF for Hindi Medium

BSEB | Bihar Board Online com BSEB क्लास की बुक (पुस्तक), MCQ, नोट्स इन हिंदी PDF FREE Download

Bihar Board Official Website BSEB Download एनसीईआरटी समाधान, नोट्स, सैंपल पेपर, प्रश्न पत्र in PDF Free Download in Hindi from Bihar Board Official Website

Advertisement

Maharashtra Board Marathi & English Medium

Just Launched! Access Maharashtra Board Exam MCQs, Previous Year Papers, Textbooks, Solutions, Notes, Important Questions, and Summaries—available in both Marathi and English mediums—all in one place Maharashtra Board

Android APP

सरकारी Exam Preparation

Sarkari Exam Preparation Youtube

CBSE – दिल्ली, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, बिहार, राजस्थान & हरियाणा Board हिंदी माध्यम

कक्षा 6 to 8 हिंदी माध्यम
कक्षा 9 & 10 हिंदी माध्यम
कक्षा 11 हिंदी माध्यम

State Board

यूपी बोर्ड 6,7 & 8
बिहार बोर्ड हिंदी माध्यम

CBSE Board

Mathematics Class 6
Science Class 6
Social Science Class 6
हिन्दी Class 6
सामाजिक विज्ञान कक्षा 6
विज्ञान कक्षा 6

Mathematics Class 7
Science Class 7
SST Class 7
सामाजिक विज्ञान कक्षा 7
हिन्दी Class 7

Mathematics Class 8
Science Class 8
Social Science Class 8
हिन्दी Class 8

Mathematics Class 9
Science Class 9
English Class 9

Mathematics Class 10
SST Class 10
English Class 10

Mathematics Class XI
Chemistry Class XI
Accountancy Class 11

Accountancy Class 12
Mathematics Class 12

Learn English
English Through हिन्दी
Job Interview Skills
English Grammar
हिंदी व्याकरण - Vyakaran
Microsoft Word
Microsoft PowerPoint
Adobe PhotoShop
Adobe Illustrator
Learn German
Learn French
IIT JEE
Privacy Policies, Terms and Conditions, About Us, Contact Us
Copyright © 2025 eVidyarthi and its licensors. All Rights Reserved.