CBSE Class 8 MCQs, Notes, PDF Book,Solutions, Important Questions, & Previous Year Papers, Sample Papers

डिजिभारतम् – युगपरिवर्त 📘 Summary in Sanskrit अस्य षष्ठस्य पाठस्य नाम “डिजिभारतम् – युगपरिवर्तनम्” अस्ति। अयं पाठः भारतस्य डिजिटल्-प्रगतिं च प्रौद्योगिकीयविकासं वर्णयति। भारतः सांस्कृतिकसमृद्ध्या प्रसिद्धः अस्ति, तथापि आधुनिकआविष्कारैः विश्वे कीर्तिं लभते। ‘डिजिटल्-भारतम्’ नामक योजनया नागरिकसौविध्यम् सरलं भवति, येन वसुधा कुटुम्बवत् प्रतीयते। नवदेहलीस्थः प्रधानमन्त्रिसङ्ग्रहालयः डिजिटल्-प्रौद्योगिकीः प्रदर्शति। छात्राः अध्यापकप्रेरणया तत्रागत्य विविधानि उपकरणानि उत्साहेन अनुभवन्ति। हॉलोग्राम्-द्वारा नेतॄणां भाषणानि […]

गीता सुगीता कर्तव्या 📘 Summary in Sanskrit पञ्चमे पाठे “गीता सुगीता कर्तव्या” इत्यस्मिन भगवद्गीतायाः आध्यात्मिकं, नैतिकं, व्यवहारिकं च महत्त्वं प्रतिपाद्यते। एकस्मिन् दिवसे कुरुक्षेत्रे श्रीगीता-जयन्ती-महोत्सवः सम्पादितः। रमेशः स्वजनकेन सह तत्र आगतः। तत्र कथावाचकः गीतायाः माहात्म्यं व्याख्यायति स्म। तेन उक्तम्— “गीता सुगीता कर्तव्या, किमन्यैः शास्त्रविस्तरैः।या स्वयं पद्मनाभस्य मुखपद्माद्विनिःसृता॥” अर्थात् — भगवद्गीता उत्तमरीत्या (सुगीतया) अध्ययनार्था, अन्यशास्त्राणां विस्तारस्य आवश्यकता […]

प्रणम्यो देशभक्तोऽयं गोपबन्धुर्महामनाः Summary in Sanskrit अस्य चतुर्थस्य पाठस्य नाम “प्रणम्यो देशभक्तोऽयं गोपबन्धुर्महामनाः” अस्ति। अयं पाठः देशभक्त गोपबन्धुदासस्य जीवनचरितं, समाजसेवां, शिक्षाप्रसारं च वर्णयति। पाठे ओडिशाराज्यस्य केन्द्रापडा-जनपदे जलप्लावहानेः चर्चा प्रारभ्यते। छात्राः शिक्षकाश्च जलप्लावेन वासगृहाणां नाशं, अस्वस्थानां मृत्युयुद्धं, अनाहारेण कष्टं, पशुहानिं च वदन्ति। नायकः सुधीरः सहायता-प्रयोजनं उल्लिखति, गोपबन्धुदासस्य सेवाप्रेरणां प्रदर्शति। गोपबन्धुः सत्यवादिवनविद्यालयस्य अध्यापकः आसीत्, येन भोजनस्य महत्त्वं […]

सुभाषितस्सं पीत्वा जीवनं सफलं कुरु 📘 Summary in Sanskrit अस्य तृतीयस्य पाठस्य नाम “सुभाषितरसं पीत्वा जीवनं सफलं कुरु” अस्ति। अस्य पाठे सुभाषितानि वर्णिता येषु भारतभूमेः महिमा, गुणीजनस्य गुणज्ञानं, सत्पुरुषस्य नम्रता च प्रदर्शिता। प्रथमसुभाषिते देवाः भारतभूमेः गुणगानं कुर्वन्ति, यत्र स्वर्गापवर्गमार्गभूते मानवाः धन्याः, देवाः अपि मनुष्यरूपेण जन्माभिलाषन्ति। द्वितीयसुभाषिते गुणी गुणं, बली बलं वेत्ति, निर्गुणः निर्बलः तु न […]

अल्पानामपि वस्तूनां संहतिः कार्यसाधिका संस्कृत में सारांश अस्य द्वितीयस्य पाठस्य नाम “अल्पानामपि वस्तूनां संहतिः कार्यसाधिका” अस्ति। कतिपय मित्राणि ग्रीष्मावकाशे उत्तराखण्डस्य देवभूमौ पुण्यक्षेत्रदर्शनाय गच्छन्ति। तत्र वर्षारम्भे श्रीकेदारक्षेत्रे आरोहणकाले वृष्टिः, सेतुभंगः, पर्वतस्खलनं च सञ्जायते। सर्वे भयभीताः ईश्वरं प्रार्थयन्ति। नायकः सुधीरः धैर्येन सांत्वयति – विपत्काले उपायं चिन्त्यं, सम्भूय सेतुं निर्माय लक्ष्यं प्रति गन्तव्यम्। हितोपदेशकथायां चित्रग्रीवकपोतराजः लोभात् जालबद्धकपोतान् दृष्ट्वा […]

संगच्छध्वं संवदध्वम् संस्कृत में सारांश अस्य प्रथमस्य पाठस्य नाम “संगच्छध्वं संवदध्वम्” अस्ति। प्राचीन-भारतीय-ज्ञान-परम्परायां वेदः साक्षात् ब्रह्ममुखनिःसृता पवित्रतमा दैवी वाक् इति मान्यते। चत्वारः वेदाः सन्ति – ऋग्वेदः, यजुर्वेदः, सामवेदः, अथर्ववेदः चेति, ये विश्वस्य प्राचीनतम-साहित्य-रूपेण विद्वद्भिः प्रशंसिताः। अस्य पाठे ऋग्वेदस्य दशममण्डलस्य एकनवतितमसूक्तात् “संज्ञान-सूक्तम्” नामकं मन्त्रत्रयं समाहितं अस्ति। मन्त्राः – “संगच्छध्वं संवदध्वं”, “समानो मन्त्रः”, “समानी व आकूतिः” चेति। […]

१. प्रथमः पाठः – संगच्छध्वं संवदध्वम् २. द्वितीयः पाठः – अल्पानामपि वस्तूनां संहतिः कार्यसाधिका ३. तृतीयः पाठः – सुभाषितस्सं पीत्वा जीवनं सफलं कुरु ४. चतुर्थः पाठः – प्रणम्यो देशभक्तोऽयं गोपबन्धुर्महामनाः ५. पञ्चमः पाठः – गीता सुगीता कर्तव्या ६. षष्ठः पाठः – डिजिभारतम् – युगपरिवर्त ७. सप्तमः पाठः – मञ्जुलमञ्जूषा सुन्दरसुरभाषा ८. अष्टमः पाठः – पश्यत […]

शब्दानां सम्यक् शुद्धं च उच्चारणं नितान्तं महत्त्वपूर्णम् अस्ति इति वयं पूर्वस्मिन् पाठे दृष्टवन्तः। कस्यचित् शब्दस्य सम्यग् – उच्चारणार्थं, तस्य शब्दस्य प्रत्येक-वर्णस्य शुद्धं निर्दुष्टम् उच्चारणं भवेत्। अतः प्रत्येक-वर्णस्य शुद्धम् उच्चारणं कथं भवतीति अत्र ज्ञास्यामः । वर्णानां स्वर-व्यञ्जनादीनां विविध-भेद-उपभेदानां विषये वयं पूर्वासु कक्षासु ज्ञातवन्तः । तत्र आस्ये षट् उच्चारण-स्थानानि अपि वयं दृष्टवन्तः । परन्तु, वर्णानाम् उच्चारणे केवलम् […]

अभ्यासात् जायते सिद्धिः १. अधोलिखितप्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन द्विपदेन वा उत्तरत– (क) उरसि किं तन्त्रं भवति? (छाती में कौन-सी प्रणाली होती है?) उत्तर – वायुबलतन्त्रम्। (वायु-बल प्रणाली।) (ख) नाभिप्रदेशे स्थिताः मांसपेश्यः किं नोदयन्ति? (नाभि क्षेत्र में स्थित मांसपेशियाँ किसे प्रेरित करती हैं?) उत्तर – श्वासप्रवृत्तिम्। (श्वसन की प्रक्रिया।) (ग) आस्यस्य आभ्यन्तरे वार्णानाम् उत्पत्त्यर्थं द्वितीयं तत्त्वं किम् […]