Chapter 1: सुभाषितानी Chapter 2: दुर्बुद्धि विनश्यति Chapter 3: स्वावलम्बनम Chapter 4: हास्यबालकविसम्मेलनम Chapter 5: पण्डिता रमाबाई Chapter 6: सदाचार Chapter 7: संकल्प सिद्धिदायक (धातुप्रयोग ) Chapter 8: त्रिवर्ण ध्वज Chapter 9: अहमपि विद्यालयं गमिष्यामि Chapter 10: विश्वबंदुत्वं (करक विभक्ति उपवद विभक्तिश्च) Chapter 11: समवाये ही दुर्जय Chapter 12: विद्याधनम् Chapter 13: अमृतं संस्कृतं ( […]

Question 2: एकपदेन उत्तरत- (क) का विहसति? (ख) किम् विकसति? (ग) व्याघ्रः कुत्र गर्जति? (घ) हरिणः किं खादति? (ङ) मन्दं कः गच्छति? Answer: (क) धरणी विहसति। (ख) कमलम् विकसति। (ग) व्याघ्रः विपिने गर्जति। (घ) हरिणः नवघासम् खादति। (ङ) मन्दं उष्ट्रः गच्छति। Question 3: रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- (क) सलिले नौका सेलति। (ख) पुष्पेषु चित्रपतङ्गाः डयन्ते। […]

Question 2: अधोलिखितानां प्रश्नानां एकपदेन उत्तराणि लिखत- (क) कस्याः महती जिज्ञासा वर्तते? (ख) मन्त्री किमर्थम् आगच्छति? (ग) सेतोः निर्माणं के अकुर्वन्? (घ) सेतोः निर्माणाय कर्मकराः प्रस्तराणि कुतः आनयन्ति? (ङ) के सर्वकाराय धनं प्रयच्छन्ति? Answer: (क) अनारिकायाः महती जिज्ञासा वर्तते। (ख) मन्त्री नद्याः उपरि निर्मितः नवीनः सेतोः उद्घाटनाय आगच्छति। (ग) सेतोः निर्माणं कर्मकराः अकुर्वन्। (घ) सेतोः […]

Question 2: प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखत- (क) का भाषा प्राचीनतमा? (ख) शून्यस्य प्रतिपादनं कः अकरोत्? (ग) कौटिल्येन रचितं शास्त्रं किम्? (घ) कस्याः भाषायाः काव्यसौन्दर्यम् अनुपमम्? (ङ) काः अभ्युदयाय प्रेरयन्ति? Answer: (क) संस्कृत भाषा प्राचीनतमा। (ख) शून्यस्य प्रतिपादनं आर्यभटः अकरोत्। (ग) कौटिल्येन रचितं शास्त्रं अर्थशास्त्रं अस्ति। (घ) संस्कृत भाषायाः काव्यसौन्दर्यम् अनुपमम्। (ङ) संस्कृते विद्यमानाः सूक्तयः अभ्युदयाय […]

Chapter 1: सुभाषितानी Chapter 2: दुर्बुद्धि विनश्यति Chapter 3: स्वावलम्बनम Chapter 4: हास्यबालकविसम्मेलनम Chapter 5: पण्डिता रमाबाई Chapter 6: सदाचार Chapter 7: संकल्प सिद्धिदायक (धातुप्रयोग ) Chapter 8: त्रिवर्ण ध्वज Chapter 9: अहमपि विद्यालयं गमिष्यामि Chapter 10: विश्वबंदुत्वं (करक विभक्ति उपवद विभक्तिश्च) Chapter 11: समवाये ही दुर्जय Chapter 12: विद्याधनम् Chapter 13: अमृतं संस्कृतं ( […]

Question 1: उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’, अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत- Answer: (क) विद्या राजसु पूज्यते।                               –     आम् (ख) वाग्भूषणं भूषणं न।                                  –      […]

Question 1: प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत- (क) वृक्षे का प्रतिवसति स्म? (ख) वृक्षस्य अधः कः आगतः? (ग) गजः केन शाखाम् अत्रोटयत्? (घ) काष्ठकूटः चटकां कस्याः समीपम् अनयत्? (ङ) मक्षिकायाः मित्रं कः आसीत्? Answer: (क) वृक्षे चटका प्रतिवसति स्म। (ख) वृक्षस्य अधः प्रमत्तः गजः आगतः। (ग) गजः शुण्डेन शाखाम् अत्रोटयत्। (घ) काष्ठकूटः चटकां मक्षिकायाः समीपम् अनयत्। […]

Question 2: मञ्जूषातः समानार्थकपदानि चित्वा लिखत- परस्य, दुःखम्, आत्मानम्, बाधितः, परिवारः, सम्पन्नम्, त्यक्त्वा, सम्पूर्णे Answer: स्वकीयम्        –          आत्मानम् अवरुद्धः         –          बाधितः कुटुम्बकम्     –           परिवारः अन्यस्य           –          परस्य अपहाय  […]

Question 2: एकपदेन उत्तराणि लिखत– (क) गिरिजाया: गृहसेविकाया: नाम किमासीत्? (ख) दर्शनाया: पुत्री कति वर्षीया आसीत्? (ग) अद्घत्वे शिक्षा अस्माकं कीदृश: अधिकार:? (घ) दर्शनाया: पुत्री कथं नृत्यति?   Answer:  (क) दर्शना (ख) अष्टवर्षीया (ग) मौलिकः (घ) करतलवादनसहितम् Question 3: पूर्णवाक्येन उत्तरत– (क) अष्टवर्षदेशीया दर्शनाया: पुत्री किं समर्थाऽसीत्? (ख) दर्शना कति गृहाणां कार्य करोति स्म? (ग) […]

Question 1: शुद्धकथनस्य समक्षम् ‘आम्’ अशुद्धकथनस्य समक्षं ‘न’ इति लिखत- Answer: (क) अस्माकं राष्ट्रस्य ध्वजे त्रयः वर्णाः सन्ति।         –      आम् (ख) ध्वजे हरितवर्णः शान्तेः प्रतीकः अस्ति।          –        न (ग) ध्वजे केशरवर्णः शक्त्याः सूचकः अस्ति।         –      आम् (घ) चक्रे […]

Question 2: उदाहरणम् अनुसृत्य रिक्तस्थानानि पूरयत- Answer: (क)   एकवचनम्          द्विवचनम्            बहुवचनम् यथा- वसति                   वसतः स्म            वसन्ति स्म स्म पूजयति                पूजयतः स्म        पूजयन्ति स्म […]

Question 2: उपयुक्तथनानां समक्षम् ‘आम्’ अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत Answer: (क) प्रातः काले ईश्वरं स्मरेत्।                      –              आम् (ख) अनृतं ब्रूयात।                                     –  […]

Question 1: एकपदेन उत्तरत- (क) ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां का विभूषिता? (ख) रमा कुतः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती? (ग) रमाबाई केन सह विवाहम् अकरोत्? (घ) कासां शिक्षायै रमाबाई स्वकीयं जीवनम् अर्पितवती? (ङ) रमाबाई उच्चशिक्षार्थं कुत्र आगच्छत्? Answer: (क) ‘पण्डिता’ ‘सरस्वती’ इति उपाधिभ्यां पंडिता रमाबाई विभूषिता। (ख) रमा स्वमातुः संस्कृतशिक्षां प्राप्तवती। (ग) रमाबाई विपिनबिहारीदासेन सह विवाहम् अकरोत्। (घ) […]

Question 2: मञ्जूषातः अव्ययपदानि चित्वा वाक्यानि पूरयत- अलम्, अन्तः, बहिः, अधः, उपरि (क) वृक्षस्य ……………………. खगाः वसन्ति। (ख) ……………………. विवादेन। (ग) वर्षाकाले गृहात् ………………… मा गच्छ। (घ) मञ्चस्य ……………………….. श्रोतारः उपविष्टाः सन्ति। (ङ) छात्राः विद्यालयस्य ……………………….. प्रविशन्ति। Answer: (क) वृक्षस्य उपरि खगाः वसन्ति। (ख) अलम् विवादेन। (ग) वर्षाकाले गृहात् बहिः मा गच्छ। (घ) मञ्चस्य अधः […]

Question 2: अधोलिखितानां प्रश्नानामुत्तराणि लिखत- (क) कस्य भवने सर्वविधानि सुखसाधनानि आसन्? (ख) कस्य गृहे कोऽपि भृत्यः नास्ति? (ग) श्रीकण्ठस्य आतिथ्यम् के अकुर्वन्? (घ) सर्वदा कुत्र सुखम्? (ङ) श्रीकण्ठः कृष्णमूर्तेः गृहं कदा अगच्छत्? (च) कृष्णमूर्तेः कति कर्मकराः सन्ति? Answer: (क) श्रीकण्ठस्य भवने सर्वविधानि सुखसाधनानि आसन्। (ख) कृष्णमूर्तेः गृहे कर्मकराः भृत्यः नास्ति। (ग) श्रीकण्ठस्य आतिथ्यम् कृष्णमूर्तेः पितरौ […]

Question 2: एकपदेन उत्तरत- (क) कूर्मस्य किं नाम आसीत्? (ख) सरस्तीरे के आगच्छन्? (ग) कूर्मः केन मार्गेण अन्यत्र गन्तुम् इच्छति? (घ) लम्बमानं कूर्मं दृष्ट्वा के अधावन्? Answer: (क) कूर्मस्य कम्बुग्रीवः नाम आसीत् (ख) सरस्तीरे धीवराः आगच्छन्। (ग) कूर्मः आकाशमार्गेण मार्गेण अन्यत्र गन्तुम् इच्छति। (घ) लम्बमानं कूर्मं दृष्ट्वा गोपालकाः अधावन्। Question 3: अधोलिखितवाक्यानि कः कं प्रति […]

Question 2: यथायोग्यं श्लोकांशान्‌ मेलयत-           क                                                      ख धनधान्यप्रयोगेषु                   –        नासद्भिः किञ्चिदाचरेत्। विस्मयो न […]