Class 7 Solutions, MCQ, Notes, Sample Papers, Book, Previous Year Paper

Summary For All Chapters – संस्कृत Class 7 वन्देभारतमातरम् सारांश (हिन्दी) परिचयः गीतस्य च महत्त्वम् ‘वन्दे मातरम्’ इति भारतस्य राष्ट्रगीतं यत् शालासु, आकाशवाण्यां, विविधकार्यक्रमेषु च गायति। बङ्किमचन्द्रचट्टोपाध्यायेन १८८२ तमे वर्षे ‘आनन्दमठ’ उपन्यासे रचितं गीतम् ‘मातरं वन्दामि’ इति अर्थति, भारतमातुः प्रति भक्तिं प्रेमं च संनादति। संस्कृत-बाङ्गलाभाषयोः संनादत्, भारतमातुः रम्यं स्वरूपं वर्णति। स्वातन्त्र्यसङ्ग्रामे देशभक्तानां प्रेरणास्रोतः अभवत्। हिंदी […]

१. प्रथम: पाठ: – वन्देभारतमातरम् २. द्वितीय: पाठ: – नित्यं पिबाम: सुभाषितरसम् ३. तृतीय: पाठ: – मित्राय नमः ४. चतुर्थ: पाठ: – न लभ्यते चेत्आम्लं द्राक्षाफलम् ५. पञ्चम: पाठ: – सेवा हि परमो धर्म: ६. षष्‍ठ: पाठ: – क्रीडाम वयं श्‍लोकान्त्याक्षरीम् ७. सप्‍तम: पाठ: – ईशावास्यम्इदं सर्वम् ८. अष्‍टम: पाठ: – हितं मनोहारि च दुर्लभं […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 वीराङ्गना पन्‍नाधाया परिचयः भारतभूमिः वीराणां त्यागधनानां च भूमिः अस्ति। अथर्ववेदे उक्तम्: “माता भूमिः पुत्रोऽहं पृथिव्याः।” पत्राधाया राजस्थानस्य मेवाडनगरे साहसस्य, त्यागस्य, निष्ठायाः च अद्वितीयं प्रतीकम् आसीत्। एषा मातृभूमेः रक्षणार्थं स्वपुत्रस्य बलिदानं दत्तवती। हिन्दी में अनुवाद: परिचय भारत वीरों और त्यागियों की पवित्र भूमि है। अथर्ववेद में कहा गया […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषुरम्यः द्वीपोऽण्डमानः १. परिचयः अण्डमान-द्वीपसमूहः भारतस्य केन्द्रशासितप्रदेशेषु अन्यतमः अस्ति। राजधानी: श्रीविजयपुरम् (पूर्वं पोर्ट ब्लेयर् इति)। रामायणकाले अस्य नाम हण्डुकमान् (हनुमान् इति शब्दस्य रूपम्) आसीत्। प्रथमशताब्द्यां अग्निदेमन्, ततः अण्डमान् इति नाम परिवर्तितम्। हिन्दी में अनुवाद: परिचय अण्डमान-द्वीपसमूह भारत के केन्द्रशासित प्रदेशों में से एक है। राजधानी: श्रीविजयपुर (पहले […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? कथासार: दश बालकाः नद्यां स्नानाय गताः। स्नानान्तरे नदीं तीर्त्वा परे गताः। नायकः अपृच्छत्: सर्वं नदीम् उत्तीर्णाः? एकः बालकः आत्मानं विना अन्यान् अगणयत्: एकं, द्वे, त्रीणि, चत्वारि, पञ्च, षट्, सप्त, अष्ट, नव। सः अवदत्: दशमः नास्ति, दशमः नद्यां मग्नः। अपरः बालकः पुनः आत्मानं विना अगणयत्, […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि भारतस्य संस्कृतं संस्कृतिः च: भारतस्य प्राचीनं ज्ञानं संस्कृतेन संनादति। संस्कृतिः संस्कृतं विना न भवति। प्राचीनाः मुनयः, विद्वांसः, गणितज्ञाः, खगोलज्ञाः, आयुर्वेदज्ञाः, सङ्गीतज्ञाः च भारतवर्षे प्रसिद्धाः। अधुना वैज्ञानिकाः संस्कृतग्रन्थान् पठन्ति शोधं च कुर्वन्ति। हिन्दी अर्थ भारत की संस्कृति और संस्कृत: भारत का प्राचीन ज्ञान संस्कृत में […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः श्लोक 1 संस्कृत: माता भूमिः पुत्रोऽहं पृथिव्याः ॥ पदच्छेद: माता भूमिः, पुत्रः अहम्, पृथिव्याः। अन्वय: भूमिः माता (अस्ति), अहं पृथिव्याः पुत्रः (अस्मि)। भावार्थ (हिंदी): पृथ्वी हमारी माता के समान हमारी रक्षा करती है और हमें पालती है। इसलिए पृथ्वी हम सभी की […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम्इदं सर्वम् पृष्ठं 1: परिचयः (हिरण्यकशिपोः सभा) संस्कृतं अयं पाठः “ईशावास्यम् इदं सर्वम्” इति नाम्ना प्रसिद्धः। नाटकं हिरण्यकशिपोः सभायां प्रारभति। राजभटः हिरण्यकशिपोः आगमनं घोषति, यः स्वं सर्वशक्तिमन्तं अमरं च कथति। सभासदः “विजयताम्” इति संनादति। मन्त्री कथति यत् सर्वं भवतः पूजति, किन्तु प्रह्लादः हरेः भक्तः इति विषयं संनादति। […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 क्रीडाम वयं श्‍लोकान्त्याक्षरीम् श्लोकः 2 संस्कृतं श्लोकः: काव्यशास्त्रविनोदेन कालः गच्छति धीमताम्। व्यसनेन च मूर्खाणां निद्रया कलहेन वा॥ हिन्दी अनुवाद: बुद्धिमान लोगों का समय काव्य और शास्त्र के आनंद में बीतता है। मूर्खों का समय व्यसन, नींद या झगड़े में नष्ट होता है। श्लोकः 3 संस्कृतं श्लोकः: विद्यया […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 सेवा हि परमो धर्म: 1. परिचयः (परिचय) संस्कृतम्: सैव हि परमो धर्मः यद् विद्या, धनं, पदं च। किन्तु मानवीयाः गुणाः यथा सत्यं, करुणा, उदारता, सेवा, परोपकारः, अक्रोधः च आवश्यकाः। सिद्धार्थस्य जीवने विद्या, धनं, पदं च आसीत्, किन्तु मानवीयगुणैः एव सः महात्मा बुद्धः जातः। हिन्दी: सर्वोच्च धर्म वही […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 न लभ्यते चेत्आम्लं द्राक्षाफलम् (Page 2) संस्कृतम्: एकः श्रगालः वनं गच्छति। पिपासा, तस्य बुभुक्षा पिपासया बुभुक्षया वनं गच्छति सः वनं गच्छति, सः वनं गच्छति। तत्र गच्छति, किमपि न लभते इतोऽपि गच्छति, किमपि न लभते श्रान्तः जायते, खिन्नः जायते सः श्रान्तः जायते, खिन्नः जायते कि च करोति ? […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 मित्राय नमः प्रस्तावना विषयः: योगः एकं शारीरिकं मानसिकं च स्वास्थ्यं ददाति। अस्मिन् पाठे सूर्यनमस्कारस्य महत्त्वं ज्ञायति। कथा: योगिता प्रभाते पित्रा सह उद्याने भ्रमति। तत्र जनाः योगासनानि कुर्वन्ति। छात्राः योगाचार्यां समीपं गत्वा सूर्यनमस्कारं शिक्षन्ति। उद्देश्यः: सूर्यनमस्कारस्य मन्त्राः, लाभाः, आसनानि च समझति। हिन्दी अर्थ: परिचय विषय: योग से शरीर […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 नित्यं पिबाम: सुभाषितरसम् सुभाषितानि म्हणजे काय? सुभाषितानि: ही महान व्यक्तींनी सांगितलेली सुंदर वचने आहेत. काय शिकवतात?: चांगले काय करायचे आणि वाईट काय टाळायचे हे शिकवतात. कुठे आढळतात?: शाळेत, भिंतींवर, पुस्तकांमध्ये सुभाषित लिहिलेले असतात. उदाहरण: “अयोग्यः पुरुषो नास्ति, योजकस्तत्र दुर्लभः” अर्थ: कोणीही अयोग्य नसतो, पण चांगला मार्गदर्शक मिळणे […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 वन्देभारतमातरम् प्रस्तावना वन्दे मातरम् इति गीतं भारतस्य राष्ट्रगीतम् अस्ति। इदं गीतं बहुत्र शालासु, आकाशवाण्यां, विविधेषु कार्यक्रमेषु च गायति। लेखकः: महान् देशभक्तः बङ्किमचन्द्रः चट्टोपाध्यायः। उत्सः: इदं गीतं तस्य “आनन्दमठ” इति उपन्यासे (सन् १८८२) प्रकाशितम्। अर्थः: “वन्दे मातरम्” इति शब्दस्य अर्थः – “अहं मातरं वन्दामि” (मैं मातृभूमि को प्रणाम […]

Sanskrit New Important Questions 2025-26 Deepakam Sanskrit Important Questions Class 7 Sanskrit Old Important Questions Ruchira Important Questions Class 7

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वीराङ्गना पन्‍नाधाया प्रश्नः 1. पत्राधाया का आसीत्? उत्तरम्: पत्राधाया उदयसिंहस्य धात्री आसीत्। हिन्दी अर्थ: पन्ना धाय कौन थी? → पन्ना धाय उदयसिंह की धाय (दाई) थी। प्रश्नः 2. महाराणासङ्ग्रामसिंहस्य पुत्रौ कौ आस्ताम्? उत्तरम्: महाराणासङ्ग्रामसिंहस्य पुत्रौ विक्रमादित्यः उदयसिंहः च आस्ताम्। हिन्दी अर्थ: महाराणा संग्रामसिंह के पुत्र कौन […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषुरम्यः द्वीपोऽण्डमानः प्रश्नः 1. अण्डमान-द्वीपसमूहस्य राजधानी किम् अस्ति? उत्तरम्: अण्डमान-द्वीपसमूहस्य राजधानी श्रीविजयपुरम् अस्ति। हिन्दी अर्थ: अंडमान द्वीप समूह की राजधानी क्या है? → अंडमान द्वीप समूह की राजधानी श्रीविजयपुरम है। प्रश्नः 2. रामायणकाले अण्डमान-द्वीपस्य नाम किम् आसीत्? उत्तरम्: रामायणकाले अण्डमान-द्वीपस्य नाम हण्डुकमान् आसीत्। हिन्दी अर्थ: रामायण […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? प्रश्नः 1. दश बालकाः कुत्र स्नानाय अगच्छन्? उत्तरम्: दश बालकाः नदीं स्नानाय अगच्छन्। हिन्दी अर्थ:  दस बालक स्नान के लिए कहाँ गए? → दस बालक नदी में स्नान के लिए गए। प्रश्नः 2. बालकाः नदीं कीदृशं कृतवन्तः? उत्तरम्: बालकाः नदीजले चिरं स्नानं कृतवन्तः। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि प्रश्नः 1. भारतस्य संस्कृतिः किम् आश्रिता अस्ति? उत्तरम्: भारतस्य संस्कृतिः संस्कृतम् आश्रिता अस्ति। हिन्दी अर्थ: भारत की संस्कृति किस पर आधारित है? → भारत की संस्कृति संस्कृत पर आधारित है। प्रश्नः 2. प्राचीनं ज्ञानं किम् आश्रितं वर्तति? उत्तरम्: प्राचीनं ज्ञानं संस्कृतम् आश्रितं वर्तति। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः प्रश्नः 1. पृथिव्याः सन्तानाः के स्मः? उत्तरम्: वयं सर्वं पृथिव्याः सन्तानाः स्मः। हिन्दी अर्थ: पृथ्वी के सन्तान कौन हैं? → हम सभी पृथ्वी के सन्तान हैं। प्रश्नः 2. रत्नं कथं मृग्यते? उत्तरम्: रत्नं गुणज्ञैः स्वयमेव मृग्यते। हिन्दी अर्थ: रत्न की खोज […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम्इदं सर्वम् प्रश्नः 1. देत्यराजः कः अस्ति? उत्तरम्: हिरण्यकशिपुः देत्यराजः अस्ति। हिन्दी अर्थ: दैत्यराज कौन है? → हिरण्यकशिपु दैत्यराज है। प्रश्नः 2. सर्वं विश्वं केन व्याप्तम् अस्ति? उत्तरम्: सर्वं विश्वं ईश्वरेण व्याप्तम् अस्ति। हिन्दी अर्थ: समस्त विश्व किससे व्याप्त है? → समस्त विश्व ईश्वर से व्याप्त […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 प्रश्न 1 : धीमतां कालः कथं गच्छति? उत्तर: धीमतां कालः काव्यशास्त्रविनोदेन गच्छति। हिन्दी अर्थ: बुद्धिमानों का समय कैसे व्यतीत होता है? → बुद्धिमानों का समय काव्य और शास्त्र के मनोरंजन में व्यतीत होता है। प्रश्न 2 : मूर्खाणां कालः कथं गच्छति? उत्तर: मूर्खाणां कालः निद्रया, कलहेन […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 सेवा हि परमो धर्म: प्रश्न 1 : सैव हि परमो धर्मः कः अस्ति? उत्तर: मानवीयाः गुणाः परमो धर्मः सन्ति। हिन्दी अर्थ: सर्वोच्च धर्म क्या है? → मानवीय गुण ही सर्वोच्च धर्म हैं। प्रश्न 2 : जीवनसफलतायै मानवः किं किम् अर्जयेत्? उत्तर: विद्याम्, उपाधिम्, धनं च अर्जयेत्। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 न लभ्यते चेत्आम्लं द्राक्षाफलम् १. प्रश्न: शृगालः कुत्र वसति? उत्तरम्: शृगालः वनं गत्वा कदाचित् कुप्यति। हिन्दी: लोमड़ी कहाँ रहती है? → जंगल में। २. प्रश्न: शृगालस्य मुखे कदा रसः जायते? उत्तरम्: द्राक्षाफलानि दृष्ट्वा तस्य मुखे रसः जायते। हिन्दी: लोमड़ी के मुँह में कब लार आती है? […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 मित्राय नमः १. प्रश्नः: कस्मै नमः? उत्तरम्: मित्राय नमः। हिन्दी: किसे नमस्कार? → मित्र देवता को। २. प्रश्नः: योगिता प्रातःकाले किं करोति? उत्तरम्: योगिता पित्रा सह उद्यानं गच्छति। हिन्दी: योगिता सुबह क्या करती है? → वह अपने पिता के साथ बगीचे में जाती है। ३. प्रश्नः: […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 नित्यं पिबाम: सुभाषितरसम् १. प्रश्नः: सुभाषितानि का बोधयन्ति? उत्तरम्: सुभाषितानि नैतिकं सामाजिकं च बोधयन्ति। हिन्दी: सुभाषित क्या सिखाते हैं? → नैतिक और सामाजिक बातें। २. प्रश्नः: ‘अयोग्यः पुरुषः नास्ति’ इत्यस्य अर्थः कः? उत्तरम्: सर्वे जनाः योग्याः एव। हिन्दी: “अयोग्य पुरुष नहीं होता” का क्या अर्थ है? […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वन्देभारतमातरम् १. प्रश्न: वन्दे मातरम् इत्यस्य अर्थः कः? उत्तर: अहं मातुः वन्दनं करोमि। हिन्दी अर्थ: “वन्दे मातरम्” का क्या अर्थ है? → मैं माँ को वन्दन करता हूँ। २. प्रश्न: वन्दे मातरम् गीतस्य रचयिता कः अस्ति? उत्तर: बङ्किमचन्द्रः चट्टोपाध्यायः। हिन्दी अर्थ: “वन्दे मातरम्” गीत के लेखक […]

Question Answer Sanskrit New Book 2025-26 Question  Answer Sanskrit Deepakam Question Answer Sanskrit Old Book Question  Answer Class 7  Sanskrit Ruchira

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 क – वर्णमात्रा-परिचयः वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन द्विपदेन वा उत्तरं लिखन्तु – (क) वर्णानां कतिविधाः मात्राः भवन्ति? (वर्णों की कितनी मात्राएँ होती हैं?) उत्तर:  चत्वारः (चार) (ख) एकविधा मात्रा केषां भवति?(एक मात्रा किनके लिए होती है?) उत्तर: व्यञ्जनानाम् (व्यंजन के लिए) (ग) स्वरेषु कतिविधाः […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वीराङ्गना पन्‍नाधाया वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अध: प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तरं लिखन्तु – (नीचे दिए गए प्रश्नों के उत्तर एक शब्द में लिखें।) (क)  राजस्थानस्य वीराङ्गनासु का सुविख्याता? (राजस्थान की वीरांगनाओं में कौन सुविख्यात है?) उत्तर: पन्नाधाया (पन्नाधाया) (ख)  उदयसिंहः कस्य पुत्रः? (उदयसिंह किसका पुत्र था?) उत्तर: […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः वयम् अभ्यासं कुर्मः १ .पाठं पठित्वा अधोलिखितानि पदानि परस्परं मेलयन्तु (पाठ के आधार पर पदों को आपस में जोड़िए) क्रम क (पद) ख (संबंधित पद) हिन्दी अनुवाद (१) हान्दुमान् अण्डमानः हान्दुमान – अण्डमान द्वीप का प्राचीन नाम (२) कालापानी सेल्यूलरकारागारः कालापानी – अण्डमान स्थित […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? वयम् अभ्यासं कुर्मः १. कोष्ठकात् समीचीनम् उत्तरं चित्वा लिखन्तु – (कोष्ठक में से उचित उत्तर चुनकर लिखें -) (क) कति बालकाः स्नातुं गताः? (कितने बालक नहाने गए थे?) उत्तर:  दश (दस) (ख) कतमः बालकः नद्यां मग्नः इति निश्चयम् अकुर्वन्? (कौन-सा बालक नदी में डूब […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानां पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखन्तु – (क) पुत्र्याः जिज्ञासा का? (बेटी की जिज्ञासा क्या थी?) उत्तर: वयं मनुष्याः, प्राणिनः, कीटाः च कथं भूलोके आगताः? (ख) कस्मात् आकाशस्य उत्पत्तिः अभवत्? (आकाश की उत्पत्ति किससे हुई?) उत्तर: ब्रह्मणः। (ब्रह्म से) (ग) […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः < </ वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधोलिखितानि वाक्यानि पठित्वा ‘आम्’ अथवा ‘न’ इति वदन्तु लिखन्तु च – (क) किं वयं पृथिव्याः पुत्राः पुत्र्यः च स्मः? (क्या हम पृथ्वी की संतानें हैं?) उत्तर: आम्। (‘हाँ’) (ख) किं रत्नम् अन्विष्यति? (क्या रत्न खोजते हैं?) […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम् इदं सर्वम </ < वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखन्तु — (क)  दैत्यराजः कः? (राक्षसों का राजा कौन है?) उत्तर  हिरण्यकशिपुः (हिरण्यकशिपु) (ख) के हिरण्यकशिपुं ध्यायन्ति? (हिरण्यकशिपु का ध्यान कौन करते हैं?) उत्तर राक्षसाः (राक्षस) (ग) किं देवेभ्यः न दास्यन्ति? (देवताओं को […]