Class 7 Solutions, MCQ, Notes, Sample Papers, Book, Previous Year Paper

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषुरम्यः द्वीपोऽण्डमानः १. परिचयः अण्डमान-द्वीपसमूहः भारतस्य केन्द्रशासितप्रदेशेषु अन्यतमः अस्ति। राजधानी: श्रीविजयपुरम् (पूर्वं पोर्ट ब्लेयर् इति)। रामायणकाले अस्य नाम हण्डुकमान् (हनुमान् इति शब्दस्य रूपम्) आसीत्। प्रथमशताब्द्यां अग्निदेमन्, ततः अण्डमान् इति नाम परिवर्तितम्। हिन्दी में अनुवाद: परिचय अण्डमान-द्वीपसमूह भारत के केन्द्रशासित प्रदेशों में से एक है। राजधानी: श्रीविजयपुर (पहले […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? कथासार: दश बालकाः नद्यां स्नानाय गताः। स्नानान्तरे नदीं तीर्त्वा परे गताः। नायकः अपृच्छत्: सर्वं नदीम् उत्तीर्णाः? एकः बालकः आत्मानं विना अन्यान् अगणयत्: एकं, द्वे, त्रीणि, चत्वारि, पञ्च, षट्, सप्त, अष्ट, नव। सः अवदत्: दशमः नास्ति, दशमः नद्यां मग्नः। अपरः बालकः पुनः आत्मानं विना अगणयत्, […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि भारतस्य संस्कृतं संस्कृतिः च: भारतस्य प्राचीनं ज्ञानं संस्कृतेन संनादति। संस्कृतिः संस्कृतं विना न भवति। प्राचीनाः मुनयः, विद्वांसः, गणितज्ञाः, खगोलज्ञाः, आयुर्वेदज्ञाः, सङ्गीतज्ञाः च भारतवर्षे प्रसिद्धाः। अधुना वैज्ञानिकाः संस्कृतग्रन्थान् पठन्ति शोधं च कुर्वन्ति। हिन्दी अर्थ भारत की संस्कृति और संस्कृत: भारत का प्राचीन ज्ञान संस्कृत में […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः श्लोक 1 संस्कृत: माता भूमिः पुत्रोऽहं पृथिव्याः ॥ पदच्छेद: माता भूमिः, पुत्रः अहम्, पृथिव्याः। अन्वय: भूमिः माता (अस्ति), अहं पृथिव्याः पुत्रः (अस्मि)। भावार्थ (हिंदी): पृथ्वी हमारी माता के समान हमारी रक्षा करती है और हमें पालती है। इसलिए पृथ्वी हम सभी की […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम्इदं सर्वम् पृष्ठं 1: परिचयः (हिरण्यकशिपोः सभा) संस्कृतं अयं पाठः “ईशावास्यम् इदं सर्वम्” इति नाम्ना प्रसिद्धः। नाटकं हिरण्यकशिपोः सभायां प्रारभति। राजभटः हिरण्यकशिपोः आगमनं घोषति, यः स्वं सर्वशक्तिमन्तं अमरं च कथति। सभासदः “विजयताम्” इति संनादति। मन्त्री कथति यत् सर्वं भवतः पूजति, किन्तु प्रह्लादः हरेः भक्तः इति विषयं संनादति। […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 क्रीडाम वयं श्‍लोकान्त्याक्षरीम् श्लोकः 2 संस्कृतं श्लोकः: काव्यशास्त्रविनोदेन कालः गच्छति धीमताम्। व्यसनेन च मूर्खाणां निद्रया कलहेन वा॥ हिन्दी अनुवाद: बुद्धिमान लोगों का समय काव्य और शास्त्र के आनंद में बीतता है। मूर्खों का समय व्यसन, नींद या झगड़े में नष्ट होता है। श्लोकः 3 संस्कृतं श्लोकः: विद्यया […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 सेवा हि परमो धर्म: 1. परिचयः (परिचय) संस्कृतम्: सैव हि परमो धर्मः यद् विद्या, धनं, पदं च। किन्तु मानवीयाः गुणाः यथा सत्यं, करुणा, उदारता, सेवा, परोपकारः, अक्रोधः च आवश्यकाः। सिद्धार्थस्य जीवने विद्या, धनं, पदं च आसीत्, किन्तु मानवीयगुणैः एव सः महात्मा बुद्धः जातः। हिन्दी: सर्वोच्च धर्म वही […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 न लभ्यते चेत्आम्लं द्राक्षाफलम् (Page 2) संस्कृतम्: एकः श्रगालः वनं गच्छति। पिपासा, तस्य बुभुक्षा पिपासया बुभुक्षया वनं गच्छति सः वनं गच्छति, सः वनं गच्छति। तत्र गच्छति, किमपि न लभते इतोऽपि गच्छति, किमपि न लभते श्रान्तः जायते, खिन्नः जायते सः श्रान्तः जायते, खिन्नः जायते कि च करोति ? […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 मित्राय नमः प्रस्तावना विषयः: योगः एकं शारीरिकं मानसिकं च स्वास्थ्यं ददाति। अस्मिन् पाठे सूर्यनमस्कारस्य महत्त्वं ज्ञायति। कथा: योगिता प्रभाते पित्रा सह उद्याने भ्रमति। तत्र जनाः योगासनानि कुर्वन्ति। छात्राः योगाचार्यां समीपं गत्वा सूर्यनमस्कारं शिक्षन्ति। उद्देश्यः: सूर्यनमस्कारस्य मन्त्राः, लाभाः, आसनानि च समझति। हिन्दी अर्थ: परिचय विषय: योग से शरीर […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 नित्यं पिबाम: सुभाषितरसम् सुभाषितानि म्हणजे काय? सुभाषितानि: ही महान व्यक्तींनी सांगितलेली सुंदर वचने आहेत. काय शिकवतात?: चांगले काय करायचे आणि वाईट काय टाळायचे हे शिकवतात. कुठे आढळतात?: शाळेत, भिंतींवर, पुस्तकांमध्ये सुभाषित लिहिलेले असतात. उदाहरण: “अयोग्यः पुरुषो नास्ति, योजकस्तत्र दुर्लभः” अर्थ: कोणीही अयोग्य नसतो, पण चांगला मार्गदर्शक मिळणे […]

Notes For All Chapters – संस्कृत Class 7 वन्देभारतमातरम् प्रस्तावना वन्दे मातरम् इति गीतं भारतस्य राष्ट्रगीतम् अस्ति। इदं गीतं बहुत्र शालासु, आकाशवाण्यां, विविधेषु कार्यक्रमेषु च गायति। लेखकः: महान् देशभक्तः बङ्किमचन्द्रः चट्टोपाध्यायः। उत्सः: इदं गीतं तस्य “आनन्दमठ” इति उपन्यासे (सन् १८८२) प्रकाशितम्। अर्थः: “वन्दे मातरम्” इति शब्दस्य अर्थः – “अहं मातरं वन्दामि” (मैं मातृभूमि को प्रणाम […]

Sanskrit New Important Questions 2025-26 Deepakam Sanskrit Important Questions Class 7 Sanskrit Old Important Questions Ruchira Important Questions Class 7

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वीराङ्गना पन्‍नाधाया प्रश्नः 1. पत्राधाया का आसीत्? उत्तरम्: पत्राधाया उदयसिंहस्य धात्री आसीत्। हिन्दी अर्थ: पन्ना धाय कौन थी? → पन्ना धाय उदयसिंह की धाय (दाई) थी। प्रश्नः 2. महाराणासङ्ग्रामसिंहस्य पुत्रौ कौ आस्ताम्? उत्तरम्: महाराणासङ्ग्रामसिंहस्य पुत्रौ विक्रमादित्यः उदयसिंहः च आस्ताम्। हिन्दी अर्थ: महाराणा संग्रामसिंह के पुत्र कौन […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषुरम्यः द्वीपोऽण्डमानः प्रश्नः 1. अण्डमान-द्वीपसमूहस्य राजधानी किम् अस्ति? उत्तरम्: अण्डमान-द्वीपसमूहस्य राजधानी श्रीविजयपुरम् अस्ति। हिन्दी अर्थ: अंडमान द्वीप समूह की राजधानी क्या है? → अंडमान द्वीप समूह की राजधानी श्रीविजयपुरम है। प्रश्नः 2. रामायणकाले अण्डमान-द्वीपस्य नाम किम् आसीत्? उत्तरम्: रामायणकाले अण्डमान-द्वीपस्य नाम हण्डुकमान् आसीत्। हिन्दी अर्थ: रामायण […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? प्रश्नः 1. दश बालकाः कुत्र स्नानाय अगच्छन्? उत्तरम्: दश बालकाः नदीं स्नानाय अगच्छन्। हिन्दी अर्थ:  दस बालक स्नान के लिए कहाँ गए? → दस बालक नदी में स्नान के लिए गए। प्रश्नः 2. बालकाः नदीं कीदृशं कृतवन्तः? उत्तरम्: बालकाः नदीजले चिरं स्नानं कृतवन्तः। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि प्रश्नः 1. भारतस्य संस्कृतिः किम् आश्रिता अस्ति? उत्तरम्: भारतस्य संस्कृतिः संस्कृतम् आश्रिता अस्ति। हिन्दी अर्थ: भारत की संस्कृति किस पर आधारित है? → भारत की संस्कृति संस्कृत पर आधारित है। प्रश्नः 2. प्राचीनं ज्ञानं किम् आश्रितं वर्तति? उत्तरम्: प्राचीनं ज्ञानं संस्कृतम् आश्रितं वर्तति। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः प्रश्नः 1. पृथिव्याः सन्तानाः के स्मः? उत्तरम्: वयं सर्वं पृथिव्याः सन्तानाः स्मः। हिन्दी अर्थ: पृथ्वी के सन्तान कौन हैं? → हम सभी पृथ्वी के सन्तान हैं। प्रश्नः 2. रत्नं कथं मृग्यते? उत्तरम्: रत्नं गुणज्ञैः स्वयमेव मृग्यते। हिन्दी अर्थ: रत्न की खोज […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम्इदं सर्वम् प्रश्नः 1. देत्यराजः कः अस्ति? उत्तरम्: हिरण्यकशिपुः देत्यराजः अस्ति। हिन्दी अर्थ: दैत्यराज कौन है? → हिरण्यकशिपु दैत्यराज है। प्रश्नः 2. सर्वं विश्वं केन व्याप्तम् अस्ति? उत्तरम्: सर्वं विश्वं ईश्वरेण व्याप्तम् अस्ति। हिन्दी अर्थ: समस्त विश्व किससे व्याप्त है? → समस्त विश्व ईश्वर से व्याप्त […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 प्रश्न 1 : धीमतां कालः कथं गच्छति? उत्तर: धीमतां कालः काव्यशास्त्रविनोदेन गच्छति। हिन्दी अर्थ: बुद्धिमानों का समय कैसे व्यतीत होता है? → बुद्धिमानों का समय काव्य और शास्त्र के मनोरंजन में व्यतीत होता है। प्रश्न 2 : मूर्खाणां कालः कथं गच्छति? उत्तर: मूर्खाणां कालः निद्रया, कलहेन […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 सेवा हि परमो धर्म: प्रश्न 1 : सैव हि परमो धर्मः कः अस्ति? उत्तर: मानवीयाः गुणाः परमो धर्मः सन्ति। हिन्दी अर्थ: सर्वोच्च धर्म क्या है? → मानवीय गुण ही सर्वोच्च धर्म हैं। प्रश्न 2 : जीवनसफलतायै मानवः किं किम् अर्जयेत्? उत्तर: विद्याम्, उपाधिम्, धनं च अर्जयेत्। […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 न लभ्यते चेत्आम्लं द्राक्षाफलम् १. प्रश्न: शृगालः कुत्र वसति? उत्तरम्: शृगालः वनं गत्वा कदाचित् कुप्यति। हिन्दी: लोमड़ी कहाँ रहती है? → जंगल में। २. प्रश्न: शृगालस्य मुखे कदा रसः जायते? उत्तरम्: द्राक्षाफलानि दृष्ट्वा तस्य मुखे रसः जायते। हिन्दी: लोमड़ी के मुँह में कब लार आती है? […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 मित्राय नमः १. प्रश्नः: कस्मै नमः? उत्तरम्: मित्राय नमः। हिन्दी: किसे नमस्कार? → मित्र देवता को। २. प्रश्नः: योगिता प्रातःकाले किं करोति? उत्तरम्: योगिता पित्रा सह उद्यानं गच्छति। हिन्दी: योगिता सुबह क्या करती है? → वह अपने पिता के साथ बगीचे में जाती है। ३. प्रश्नः: […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 नित्यं पिबाम: सुभाषितरसम् १. प्रश्नः: सुभाषितानि का बोधयन्ति? उत्तरम्: सुभाषितानि नैतिकं सामाजिकं च बोधयन्ति। हिन्दी: सुभाषित क्या सिखाते हैं? → नैतिक और सामाजिक बातें। २. प्रश्नः: ‘अयोग्यः पुरुषः नास्ति’ इत्यस्य अर्थः कः? उत्तरम्: सर्वे जनाः योग्याः एव। हिन्दी: “अयोग्य पुरुष नहीं होता” का क्या अर्थ है? […]

Important Questions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वन्देभारतमातरम् १. प्रश्न: वन्दे मातरम् इत्यस्य अर्थः कः? उत्तर: अहं मातुः वन्दनं करोमि। हिन्दी अर्थ: “वन्दे मातरम्” का क्या अर्थ है? → मैं माँ को वन्दन करता हूँ। २. प्रश्न: वन्दे मातरम् गीतस्य रचयिता कः अस्ति? उत्तर: बङ्किमचन्द्रः चट्टोपाध्यायः। हिन्दी अर्थ: “वन्दे मातरम्” गीत के लेखक […]

Question Answer Sanskrit New Book 2025-26 Question  Answer Sanskrit Deepakam Question Answer Sanskrit Old Book Question  Answer Class 7  Sanskrit Ruchira

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 क – वर्णमात्रा-परिचयः वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन द्विपदेन वा उत्तरं लिखन्तु – (क) वर्णानां कतिविधाः मात्राः भवन्ति? (वर्णों की कितनी मात्राएँ होती हैं?) उत्तर:  चत्वारः (चार) (ख) एकविधा मात्रा केषां भवति?(एक मात्रा किनके लिए होती है?) उत्तर: व्यञ्जनानाम् (व्यंजन के लिए) (ग) स्वरेषु कतिविधाः […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 वीराङ्गना पन्‍नाधाया वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अध: प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तरं लिखन्तु – (नीचे दिए गए प्रश्नों के उत्तर एक शब्द में लिखें।) (क)  राजस्थानस्य वीराङ्गनासु का सुविख्याता? (राजस्थान की वीरांगनाओं में कौन सुविख्यात है?) उत्तर: पन्नाधाया (पन्नाधाया) (ख)  उदयसिंहः कस्य पुत्रः? (उदयसिंह किसका पुत्र था?) उत्तर: […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 द्वीपेषु रम्यः द्वीपोऽण्डमानः वयम् अभ्यासं कुर्मः १ .पाठं पठित्वा अधोलिखितानि पदानि परस्परं मेलयन्तु (पाठ के आधार पर पदों को आपस में जोड़िए) क्रम क (पद) ख (संबंधित पद) हिन्दी अनुवाद (१) हान्दुमान् अण्डमानः हान्दुमान – अण्डमान द्वीप का प्राचीन नाम (२) कालापानी सेल्यूलरकारागारः कालापानी – अण्डमान स्थित […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 दशमः कः ? वयम् अभ्यासं कुर्मः १. कोष्ठकात् समीचीनम् उत्तरं चित्वा लिखन्तु – (कोष्ठक में से उचित उत्तर चुनकर लिखें -) (क) कति बालकाः स्नातुं गताः? (कितने बालक नहाने गए थे?) उत्तर:  दश (दस) (ख) कतमः बालकः नद्यां मग्नः इति निश्चयम् अकुर्वन्? (कौन-सा बालक नदी में डूब […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 अन्‍नाद् भवन्ति भूतानि वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानां पूर्णवाक्येन उत्तरं लिखन्तु – (क) पुत्र्याः जिज्ञासा का? (बेटी की जिज्ञासा क्या थी?) उत्तर: वयं मनुष्याः, प्राणिनः, कीटाः च कथं भूलोके आगताः? (ख) कस्मात् आकाशस्य उत्पत्तिः अभवत्? (आकाश की उत्पत्ति किससे हुई?) उत्तर: ब्रह्मणः। (ब्रह्म से) (ग) […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः < </ वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधोलिखितानि वाक्यानि पठित्वा ‘आम्’ अथवा ‘न’ इति वदन्तु लिखन्तु च – (क) किं वयं पृथिव्याः पुत्राः पुत्र्यः च स्मः? (क्या हम पृथ्वी की संतानें हैं?) उत्तर: आम्। (‘हाँ’) (ख) किं रत्नम् अन्विष्यति? (क्या रत्न खोजते हैं?) […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 ईशावास्यम् इदं सर्वम </ < वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तराणि लिखन्तु — (क)  दैत्यराजः कः? (राक्षसों का राजा कौन है?) उत्तर  हिरण्यकशिपुः (हिरण्यकशिपु) (ख) के हिरण्यकशिपुं ध्यायन्ति? (हिरण्यकशिपु का ध्यान कौन करते हैं?) उत्तर राक्षसाः (राक्षस) (ग) किं देवेभ्यः न दास्यन्ति? (देवताओं को […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 क्रीडाम वयं श्‍लोकान्त्याक्षरीम् वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अथः प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन उत्तरं लिखन्तु- (क) विद्याहीना: कीदृशाः किंशुकाः इव न शोभन्ते ? (विद्या से हीन लोग कैसे किंशुक (पलाश) वृक्षों की तरह शोभित नहीं होते?) उत्तरः – निर्गन्धाः। (निर्गंध) (ख) धीमतां कालः कथं गच्छति ? (बुद्धिमानों का समय […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 सेवा हि परमो धर्म: वयम् अभ्यासं कुर्मः १. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् एकपदेन पदद्वयेन वा उत्तराणि लिखन्तु – (क) कः प्रसिद्धः चिकित्सकः आसीत्? (प्रसिद्ध चिकित्सक कौन था?) उत्तरः  नागार्जुनः। (नागार्जुन) (ख) अन्यस्मिन् दिवसे कौ आगतौ? (दूसरे दिन कौन आए?) उत्तरः  युवकौ आगतौ। (दो युवक आए) (ग) कः खिन्नः आसीत्? […]

Solutions For All Chapters – संस्कृत Class 7 न लभ्यते चेत् आम्लं द्राक्षाफलम > वयम् अभ्यासं कुर्मः १. एकः शृगालः इति गीतस्य साभिनयं कक्षायां गानं कुर्वन्तु।  (‘एक शृगाल’ नामक गीत को अभिनय के साथ कक्षा में गायें।) २. अधः प्रदत्तानां प्रश्नानाम् एकपदेन पदद्वयेन वा उत्तरं लिखन्तु (क) कः वने गच्छति? (कौन जंगल में जाता है?) […]