Main Menu
  • School
    • Close
    • CBSE English Medium
    • CBSE Hindi Medium
    • UP Board
    • Bihar Board
    • Maharashtra Board
    • MP Board
    • Close
  • English
    • Close
    • English Grammar for School
    • Basic English Grammar
    • Basic English Speaking
    • English Vocabulary
    • English Idioms & Phrases
    • Personality Enhancement
    • Interview Skills
    • Close
  • Sarkari Exam Prep
    • Close
    • All Govt Exams Preparation
    • MCQs for Competitive Exams
    • Notes For Competitive Exams
    • NCERT Syllabus for Competitive Exam
    • Close
  • Study Abroad
    • Close
    • Study in Australia
    • Study in Canada
    • Study in UK
    • Study in Germany
    • Study in USA
    • Close
संस्कृत Class 7 MP Board || Menu
  • Solution Sanskrit 7 MP Board
  • Notes Sanskrit 7 MP Board
  • Book Sanskrit 7 MP Board
  • Previous Year Paper Sanskrit 7 MP Board
  • Sanskrit Class 7

संस्कृत सुरभिः Solution Chapter 20 योगः स्वास्थ्यस्य साधनम् Class 7 MP Board

Advertisement

प्रश्न 1.
एक शब्द में उत्तर लिखिए

(क) कः योगस्य प्रवर्तकः? [योग के प्रवर्तक कौन थे?]

उत्तर:

पतञ्जलिः

(ख) केन शरीरं स्वस्थं भवति? [किससे शरीर स्वस्थ होता है?]

उत्तर:

योगेन

(ग) श्वासनियंत्रणम् केन भवति? [श्वास नियंत्रण किससे होता है?]

उत्तर:

श्वासोच्छ्वसनं

(घ) कः कालः योगाय उचितः? [योग के लिए कौन-सा समय उचित होता है?]

उत्तर:

प्रातः

(ङ) योगनिद्रा किमर्थं क्रियते? [योगनिद्रा किसलिए की जाती है?]

उत्तर:

मनः शान्त्यर्थं।

प्रश्न 2.
एक वाक्य में उत्तर लिखो

(क) आद्यं धर्मसाधनं किम् अस्ति? [प्रारम्भिक धर्म का साधन क्या है?]

उत्तर:

शरीरमाद्यम् खलु धर्मसाधनम् अस्ति। [शरीर ही धर्म का प्रारम्भिक साधन है।]

(ख) योगेन किं स्वस्थं भवति? [योग से क्या स्वस्थ होता है?]

उत्तर:

योगेन शरीरं स्वस्थं भवति। [योग से शरीर स्वस्थ होता है।]

(ग) स्वस्थ शरीरे किं सुकरम्? [स्वस्थ शरीर से क्या आसान है?]

उत्तर:

स्वस्थ शरीरे अध्ययनं सुकरम् भवति। [स्वस्थ शरीर से अध्ययन आसान है।]

(घ) योगशास्त्रम् किमर्थं प्रवर्तितम्? [योगशास्त्र का प्रवर्तन किसलिए हुआ?]

उत्तर:

योगशास्त्रम् शरीरस्वास्थ्यार्थम् प्रवर्तितम्। [योगशास्त्र का प्रवर्तन शरीर के स्वास्थ्य के लिए हुआ।]

(ङ) सुलभा कस्य मूर्तिम् अपश्यत्? [सुलभा ने किसकी मूर्ति को देखा?]

उत्तर:

सुलभा मुनेः पतञ्जलेः मूर्तिम् अपश्यत्। [सुलभा ने मुनि पतञ्जलि की मूर्ति को देखा।]

प्रश्न 3.
उचित विकल्प से रिक्त स्थानों को भरो (व्याकरणम्, आयुर्वेदम्, नास्ति, अस्ति, करिष्यति, कारयिष्यति)

(क) सम्यग् अन्नपचनं …………।
(ख) सदैव क्षुधाभावः ………..।
(ग) सुलभा योगं ………….।
(घ) शारदा योगं ……………।
(ङ) पतञ्जलिः शरीरस्वास्थ्यार्थम् ………….अरचयत्।
(च) पतञ्जलिः वाणीशुद्धयर्थं …………. अरचयत्।।

उत्तर:

(क) नास्ति
(ख) अस्ति
(ग) करिष्यति
(घ) कारयिष्यति
(ङ) आयुर्वेदम्
(च) व्याकरणम्।

प्रश्न 4.
अधोलिखित पदों को लकार के अनुसार लिखो (आसीः, भवति, करिष्यति, अपश्यत्, अकरोत्, सम्भवन्ति, इच्छामि, उन्मूलयन्ति, ज्ञास्यामि, आगमिष्यामि)

उत्तर:

(क) लङ् (भूतकालिकः) = आसीः, अपश्यत्, अकरोत्।
(ख) लट् (वर्तमाने) = भवति, सम्भवन्ति, इच्छामि, उन्मूलयन्ति।
(ग) लुट (भविष्यत्) = करिष्यति, ज्ञास्यामि, आगमिष्यामि।

प्रश्न 5.
अधोलिखित भूतकालिक कृदन्त शब्दों को देखो और रिक्त स्थानों को भरो [लिखितम्, आगतः, पीडिता, प्रयुक्तम्]

(क) बालकः पत्रम् लिखति। तेन पत्रं ………..।
(ख) रोगः सुलभां पीडयति। सुलभा रोगेन ………..।
(ग) बालकः गृहम् आगच्छत्। बालकः गृह ………..।
(घ) शारदा आसनं प्रायुक्त। शारदया आसनं ………..।

उत्तर:

(क) लिखितम्
(ख) पीडिता
(ग) आगतः
(घ) प्रयुक्तम्।

प्रश्न 6.
रेखांकित पदों के लिए प्रश्न निर्माण करो

(क) योगाभ्यासेन कार्ये कौशलं जायते।
(ख) आसनानि सन्धि रोगान् उन्मूलयन्ति।
(ग) सुलभा शारदाम् अमिलत्।
(घ) सर्वं गुरोः निर्देशने करणीयम्।

उत्तर:

(क) योगाभ्यासेन कस्मिन् कौशलं जायते?
(ख) आसनानि कान् रोगान् उन्मूलयन्ति?
(ग) का शारदाम् अमिलत्?
(घ) सर्वम् कस्य निर्देशने करणीयम्?

प्रश्न 7.
उचित शब्दों को मिलाओ-

उत्तर:

(क) → (3)
(ख) → (4)
(ग) → (5)
(घ) → (6)
(ङ) → (1)
(च) → (2)

प्रश्न 8.
अधोलिखित रूपों का लकार, वचन और पुरुष लिखो

(क) आसीः
(ख) आसम्
(ग) अस्ति
(घ) सन्ति

उत्तर:

(क) आसी: = लङ् लकार, अन्य पुरुषः, एकवचनम्।
(ख) आसम् = लङ् लकार, उत्तम पुरुषः, एकवचनम्।
(ग) अस्ति = लट् लकार, अन्य पुरुषः, एकवचनम्।
(घ) सन्ति = लट् लकार, अन्य पुरुषः, बहुवचनम्।

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Advertisement

MPBSE – Madhya Pradesh Board of Secondary Education

MP Board - MPBSE Sample Paper, Previous Year Papers, Objective Question, Solutions and Notes

सभी कक्षा के अध्याय के प्रश्न उत्तर in Hindi PDF Download

सभी Kaksha के Paath के Prashn Uttar, Objective Question, सैंपल पेपर, नोट्स और प्रश्न पत्र Download Free in PDF for Hindi Medium

क्लास की बुक (पुस्तक), MCQ, नोट्स, एनसीईआरटी समाधान इन हिंदी पीडीएफ – PDF FREE Download

सभी पाठ के एनसीईआरटी समाधान, सैंपल पेपर, नोट्स, प्रश्न पत्र के मुफ्त पीडीएफ डाउनलोड करे

Advertisement

Maharashtra Board Marathi & English Medium

Just Launched! Access Maharashtra Board Exam MCQs, Previous Year Papers, Textbooks, Solutions, Notes, Important Questions, and Summaries—available in both Marathi and English mediums—all in one place Maharashtra Board

Android APP

सरकारी Exam Preparation

Sarkari Exam Preparation Youtube

CBSE – दिल्ली, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, बिहार, राजस्थान & हरियाणा Board हिंदी माध्यम

कक्षा 6 to 8 हिंदी माध्यम
कक्षा 9 & 10 हिंदी माध्यम
कक्षा 11 हिंदी माध्यम

State Board

यूपी बोर्ड 6,7 & 8
बिहार बोर्ड हिंदी माध्यम

CBSE Board

Mathematics Class 6
Science Class 6
Social Science Class 6
हिन्दी Class 6
सामाजिक विज्ञान कक्षा 6
विज्ञान कक्षा 6

Mathematics Class 7
Science Class 7
SST Class 7
सामाजिक विज्ञान कक्षा 7
हिन्दी Class 7

Mathematics Class 8
Science Class 8
Social Science Class 8
हिन्दी Class 8

Mathematics Class 9
Science Class 9
English Class 9

Mathematics Class 10
SST Class 10
English Class 10

Mathematics Class XI
Chemistry Class XI
Accountancy Class 11

Accountancy Class 12
Mathematics Class 12

Learn English
English Through हिन्दी
Job Interview Skills
English Grammar
हिंदी व्याकरण - Vyakaran
Microsoft Word
Microsoft PowerPoint
Adobe PhotoShop
Adobe Illustrator
Learn German
Learn French
IIT JEE
Privacy Policies, Terms and Conditions, About Us, Contact Us
Copyright © 2025 eVidyarthi and its licensors. All Rights Reserved.